İlaç Nedir? İlaç Çeşitleri, Özellikleri, İlaçların Veriliş Yolları, Bileşenleri

0
Advertisement

İlaç nedir, ilaçların özellikleri, çeşitleri, bileşimleri nedir? İlaç veriliş yolları nelerdir, verilme şekilleri nedir? İlaçların bileşenleri hakkında bilgi.

İLAÇ

İlaçlar, vücudun ya da beynin işleyiş şekline etki edici maddelerdir. İlaçların büyük bölümü tıbbi amaçlı olarak kullanılır.

ilaç

Kaynak: pixabay.com

4.000 yıldan daha önce, Çin İmparatoru Chi’en Nung, 300′ den daha fazla, iyileştirici özelliği olan, bitkilerin yer aldığı bir kitap hazırladı. Bunların çoğu halen, tıpta kullanılmaktadır. İlaçların ilk kez bilimsel olarak ele alınmasına; 18. yüzyılda İngiliz doktor William Withering ‘in yüksükotunu kalp ilacı olarak araştırmasıyla başlandı. Modern ilaç sanayii, 1899 yılında Alman Bayer şirketinin, ağrı kesici aspirini üretmesiyle başladı.

İLAÇ ÇEŞİTLERİ

Doktorlar hastaları tedavi etmek için, çok çeşitli ilaçlar kullanır. Örneğin; penisilin gibi antibiyotikler, enfeksiyona neden olan bakterileri öldürür. Aspirin ve kodein gibi analjezikler (ağrı kesiciler) ağrı mesajlarının beyne ulaşmasını engellerler. Yatıştırıcıların sakinleştirici bir etkisi vardır ve bir kişinin uyumasına yardımcı olur.

Anestezikler vücut sinirlerini devre dışı bırakır ve ameliyatlarda kullanılır. Aşılar, bağışıklık sisteminin hastalıklara karşı mücadele etmesine yardımcı olur. Vücudun yeterli miktarı, yapamadığı zaman ensülin verilir.

ilaç

Kaynak: pexels.com

TEHLİKELER VE BAĞIMLILIK

Eroin ve kokain gibi bazı ilaçlar bağımlılık yapar; yani; insanlar onları kullanmaktan vazgeçemez. Çok tehlikeli olduklarından yasal değillerdir. Aşırı miktarlarda alındığında, tıbbi ilaçlar ile alkol, kafein, çay, kahve ve sigarada bulunan nikotin gibi gündelik ilaçlar bile zarar verebilir.

Advertisement

GEÇ ETKİ EDEN KAPSÜLLER

Bazen ilaçların (özellikle ağrı kesicilerin), yavaşça (birkaç saat sonra), kan dolaşımında serbest kalmalarına ihtiyaç duyulabilir. Geç etki eden kapsüller farklı kalınlıktaki kaplamalara göre renklendirilen yüzlerce ufak taneden oluşur.Tanelerden bazıları ilacı midedeyken serbest bırakırken, diğerleri daha sonra, bağırsaklarda serbest bırakır.

  1. Kapsül (dış kabuk) midede açılır ve ilaç içeren taneler serbest kalır. Her bir tane ufak bir topa benzer ve kaplamanın kalınlığına uygun bir renge sahiptir.
  2. Tanelerden en kalın kaplamaya sahip olanlar önce çözünür ve ilaç midede serbest kalır. Diğerleri bağırsaklara doğru ilerler ve ilacı daha sonra serbest bırakırlar.
  3. Bağırsak ve mide duvarları yoluyla emilen ilaç kan dolaşımına geçer.
  • Şurup adı verilen tıbbi sıvılar, çocukların ilaç içmelerini kolaylaştırır.
  • Tabletler ve kapsüller en yaygın ilaç çeşitleridir.
  • Acil bir tepki beklenildiğinde, ilaç kana enjekte edilir.
  • İlaç, göz damlaları ve spreyler sayesinde, belirli bir noktaya hızlı bir biçimde gönderilir.
  • İlaç içeren kremler ve jeller bir kesiği ya da sıyrığı dezenfekte eder.
  • İlaçlar, cilde yapıştırılan bantlar sayesinde, yavaş yavaş kana karışır.

İlaç Veriliş Yolları

Hayvan ya da insan hücresi üzerinde meydana getirdiği tesir ile hastalıkların teşhisi, tedavisi, hastalıklardan korunma, cerrahi girişimlerin kolaylaştırılması ve bazı fizyolojik olayların değiştirilmesi amacıyla kullanılan kimyasal maddelere ilaç denir.

İlaç üretilmesi ise ilaç aktif maddelerinin, yardımcı katkı maddeleri ile belirli miktarlarda karıştırılarak, çeşitli ürün formlarında kullanıcıya sunulması olarak isimlendirilir.

kemoterapi

Kaynak: pexels.com

İlaçların kaynaklarını, kimyasal ve fiziksel özelliklerini, vücuda alınışlarını, etkilerini, etki şekillerini ve hastaya verilecek hale getirilme yöntemlerini araştıran bilim dalına farmakoloji adı verilir.

ilaçların farklı formlarda olmasının nedeni ilaçların etkisi ile ilgilidir. İlacın etkisi ise, ilacın vücuda veriliş yoluyla ilgilidir. Bir ilacın uygulandığı yol diğer ilaç için uygun olmayabilir. Bu nedenle ilaçların vücuda veriliş yöntemleri iyi bilinmelidir.

Ağızdan ilaç alma yöntemi acısız, en uygun ve ekonomik bir yöntemdir. Ağız yoluyla ilaç alındığında, mide ve bağırsaklardan emilimi nedeniyle etkisi 30 ila 90 dakikada ortaya çıkar. Yetişkinler ağız yoluyla ilaçlan hap ile alabilirken küçük yaştaki çocuklar ise şurup gibi sıvı olarak ilaçlarını ağız yoluyla alabilirler.

Advertisement
sıvı ilaç

Kaynak: pixabay.com

En hızlı ve etkili ilaç veriliş yolu ise damar yoludur. İlaç doğrudan kan akımına katılarak, en kısa zamanda hedef organa ulaşmaktadır. Bu yöntemle istenilen miktar belirlenen zamanda hastaya uygulanabilmekte ve ilacın dozu da kontrol altında tutulabilmektedir.

Astım krizlerinde de olduğu gibi bazen ilaç, deri altına, yağ tabakasına veya onun altındaki dokuya enjekte edilir. Genelde ilaç, üst kolun dış tarafındaki dokuya veya bacağın üst yarısına veya karın bölgesine uygulanır.
Bazı ilaçlar solunum yoluyla verilmektedir. Kişi solunum yaparken, ilaç kabını ağzına dayayarak, toz ya da püskürtme şeklindeki ilacı doğrudan akciğerlerine çeker ve ilaç kısa sürede kana karışır.

İLAÇ BİLEŞENLERİ

İlaç etkin madde ve taşıyıcı kısım olmak üzere iki kısımdan meydana gelir:

Canlıda fizyolojik etki gösteren bir veya birkaç kimyasal madde karışımına etkin madde adı verilir.

Etkin maddenin hasta tarafından kolay alınabilmesi veya iyi doze edilebilmesi için katılan fizyolojik etkisi olmayan glukoz, parafin, gliserin gibi kimyasal maddelere taşıyıcı madde adı verilir.


Leave A Reply