Sağlıklı bir yetişkinin vücudunda kaç litre kan bulunur? Vücuttaki kan miktarı neye göre değişir, hakkında bilgi.
İnsan Vücudunda Kaç Litre Kan Vardır?
İnsan vücudundaki kan miktarı genel olarak vücut ağırlığının yüzde 7’sine denktir. Vücudunuzdaki ortalama kan miktarı bir tahmindir, çünkü kaç kilo olduğunuza, cinsiyetinize ve hatta yaşadığınız göre değişiklik gösterir.
Bebekler: Zamanında doğmuş bebekler, vücut ağırlığının kilogramı başına 75 mililitre (mL) kana sahiptirler. Bir bebek yaklaşık 3,6 kilo ağırlığındaysa, vücutlarında yaklaşık 270 mL kan bulunur.
Çocuklar: Ortalama 36 kiloluk çocuk vücudunda 2,650 mL kan olacaktır.
Yetişkinler: 68 ila 80 kilo ağırlığındaki ortalama yetişkinler vücutlarında yaklaşık 4,500 ila 5,700 mL kan bulunur. Yani 5 litre kadar.
Gebe kadınlar: Büyüyen bebeklerini desteklemek için hamile kadınlar genellikle gebe olmayan kadınlardan yüzde 30 ila 50 daha fazla kan hacmine sahiptir. Bu yaklaşık 1,1 ila 1,5 litre ek kan demektir.
Bazen insan vücudundaki kan miktarı yaşadığınız yere göre farklılık gösterebilir. Örneğin, yüksek irtifalarda yaşayan insanlar daha fazla kana sahiptir, çünkü daha yüksek rakımlarda oksijen fazla değildir. İhtiyaçlarını karşılamak için daha fazla kanları vardır.
Kan Bağışı
Yetişkinlerin kan bağışında bulunduğunda sağlık çalışanları yaklaşık yarım litre kan alırlar. Kan hücreleri yaklaşık 120 günlük bir ömre sahiptir ve vücut sürekli olarak kemik iliğinde yeni alyuvarlar oluşturur. Ama yine de bu hücreleri yenilemek zaman alır, bu yüzden her gün kan bağışında bulunamazsınız. Çünkü kanın toparlanmasını beklemeniz gerekir ki bu, genellikle dört ila altı hafta kadar sürer.
Yetişkinlerde kanda yaklaşık 3 litre plazma, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler bulunur. Vitaminler, elektrolitler ve diğer besinler kanda çözülür ve vücudun hücrelerine ve organlarına taşınır.
KAN
Kan hayati bir sıvı olup; kalp tarafından, arterler ve toplardamarlar aracılığıyla, vücudun her tarafına pompalanır. Kan; oksijen, besinler, hormonlar ve artık ürünler taşır.
Hayvanların çoğunda kana benzer sıvılar bulunur. Omurgalıların büyük bir kısmında rengi kırmızıdır, ancak; diğer hayvanlarda daha farklı bir renkte olabilir. Istakozun kanı mavidir, salyangozun kanı gri, bazı böceklerin kanı yeşil ve solucanın kanı renksizdir.
KAN PLAZMASI
İnsan kanının yarısından fazlası (%55’i) plazma adı verilen açık sarı renkli bir sıvıdır. Plazma içerisinde; besinlerin, şekerlerin, tuzların, minerallerin, hormonların ve kimyasalların da yer aldığı yüzlerce madde bulunur.
OKSİJEN TAŞIYICISI
Kanın yaklaşık %45’i kan hücrelerinden ve pıhtı hücrelerinden oluşmaktadır. Kan hücrelerinin büyük çoğunluğu küçük, kırmızı ve çörek şeklindedir. Kemiklerin içinde üretilen ve kana bırakılan kan hücreleri, vücudun her tarafına oksijen taşırlar. Kırmızı kan hücrelerinde bol miktarda oksijen bulunduğunda – arterlerde böyledir- rengi açık kırmızı olur. Oksijen miktarı azaldığında ise -toplardamarlarda böyledir- rengi koyu kırmızıdır.
• Normal bir insanda yaklaşık 5 litre kan bulunur.
• Toplu iğne başı büyüklüğündeki bir kan noktasında yaklaşık, 5 milyon kırmızı hücre, 10.000 beyaz hücre ve 250.000 pıhtı hücresi bulunur.
• Anemia kandaki oksijen eksikliğidir.
VÜCUDU SAVUNMAK
Kanın %1’inden daha azı, beyaz kan hücreleri ve pıhtı hücrelerinden oluşmaktadır. Beyaz kan hücreleri çeşitli tiplerde olsa da, hepsinin görevi vücudu savunmaktır. Kimileri, istilacı bakterilere ve virüslere karşı kimyasal bombardıman ile karşı koyarken, diğerleri istilacıları kuşatır ve yerler.
PIHTILAŞMA VE TEDAVİ
Pıhtı hücreleri, yaraların iyileşmesine yardımcı olan hücre parçalarıdır. Bir kesiğin etrafında toplanan pıhtı hücreleri, kan kaybını durdurmak ve bir ağ oluşturmak için kimyasalları serbest bırakırlar. Bu sayede, kan akışı durur ve yara kapanır. Mikropların içeriye girişini önlemek için yeni deri oluşmaya başlar.
Kandaki kimyasallar yaranın üzerinde bir ağ oluştururlar. Bu ağ, pıhtı oluşturulabilmesi için kırmızı kan hücrelerini, pıhtı hücrelerini ve beyaz kan hücrelerini (sarı ile gösterilen) yakalar.
KAN GRUPLARI
İnsanlarda, A, B, AB ve 0 olmak üzere çeşitli kan grupları vardır. Kan grubu, beyaz kan hücrelerinin ürettiği kimyasallara bağlıdır. Eğer bir kişiye kan gerekiyorsa, bazı kimyasalların karışmaması için, doğru kan grubunun verilmesi gerekir. Yanlış kimyasallar mevcut kanda pıhtılaşma meydana getirerek ciddi rahatsızlıklara ve hatta, ölüme neden olabilir. KARL LANDSTEINER : Avusturya doğumlu patalog (1868-1943) kan gruplarını keşfetti. İlk kez güvenli kan naklini gerçekleştirdi.
DAMARDAKİ KAN
Kan, kalbe toplardamarlar yoluyla geri dönerken, kalpten arterlerle (atardamar) taşınır. Kalpten akciğere geri gönderilen kırmızı kan hücrelerinin rengi koyu kırmızıdır, çünkü; oksijen içermemektedir. Saf kanda; plazma, pıhtı hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve çeşitli tipte beyaz kan hücreleri bulunur.
Beyaz kan hücresi ölmekte olan ya da ölmüş mikropları yer. Beyaz kan hücresi kimyasallar üreterek, hastalıklar ile mücadele eder.
