Karat nedir, ne anlama gelir? Karat neyin ölçüsüdür, ne zaman kullanılmaya başlandı, neyi ifade eder? Karat neye göre belirlenir, hakkında bilgi.
Karat nedir?
Karat, genellikle değerli mücevherlerde bir ölçü birimi olarak kullanılan bir terimdir. “0,02 gram” ya da “200 mg” olan ölçüyü temsil etmektedir. Değerli taşların ölçümlerinde ve istenilen ölçüye göre hazırlanmasında karattan faydalanılmaktadır. Karat birimi, çok net bir ağırlık ölçüsüne sahip olmasından dolayı çok eski tarihlerde bir ölçü birimi olarak kullanılan keçiboynuzu tohumundan esinlenilerek ortaya çıkartılmıştır.
Tarihçesi
Karatın ilk kullanıldığı tarihler M.Ö. 500’lere dayandırılmakta, hatta kullanan kişilerin de Ortadoğu’da yaşayıp o dönemler mücevher işleriyle uğraşan ve artık iş alanında profesyonel olmuş kişiler oldukları söylenmektedir. İsim olarak da keçi boynuzu besininin Arapça ismi olan “karrat” sözcüğünden üretilmiştir. Bu sözcüğün İngilizcedeki karşılığı “carob”, Yunancadaki karşılığı ise “keration”dur. Karat biriminin uzun yıllardan beri çoğu ülkede kullanılmaktadır. Her ülkede değişik ölçü birimlerine tekabül etmesinden dolayı artık her ülkede sabit olabilecek bir ölçü birimi belirlenmek istenmiştir. Bu yüzden 1907 yılında 0,200 gram ölçüsü sabit ölçü (“metrik kırat” olarak da adlandırılmaktadır) olarak belirlenmiştir.
Neyi ifade Eder?
Yakın zamanlardan beri değerli bir mücevher olan elmasın kesilip değerlendirilmesinde karat ölçü birimi olarak kullanılmaktadır. Bir elmasın ne kadar büyük değerde bir karat değerine sahip olması boyutunun da aynı doğrultuda büyüdüğü anlamına gelmektedir. Ancak bu noktadaki detay, değerlerin birebir aynı oranda yükselmediğidir. Örnek vermek gerekirse 1 karat büyüklüğündeki elmasın öz değeri, yarım karatlık bir elmastan 4 kat daha fazla olabilmektedir. Ayrıca elmasın parasal değerini sadece karat olarak büyüklüğü ya da küçüklüğü değil aynı zamanda berraklık durumu ve renk durumu da belirleyebilmektedir. Elmasların renkleri baz alındığında, renk skalasında sarı renge daha yakın renklerde olan 1 karat ağırlığındaki elmas, beyaz renge ve şeffaflığa (renksizlik olarak da adlandırılmaktadır) daha yakın 0,30 karat ağırlığındaki bir elmasla aşağı yukarı aynı fiyat aralığında satılabilmektedir.
Günümüz şartlarında elmasların satımında ilk önce karatlarına dikkat edildiği ve ona göre bir paha biçildiği zannedilse de bu öngörü yanlıştır. Çünkü az önce de bahsedildiği gibi elmasların sadece karat olarak büyüklüğü ya da küçüklüğü değer belirleyici unsur olmamakta; bunun yanında taşın dış görünüşünün kusursuzluğu, taşın kesim şekli, taşın rengi ve berraklığı da bazı durumlarda karattan daha ön planda tutulabilmektedir. Yani dış görünüş açısından o kadar da mükemmel olmayan, sağında solunda pürüzler bulunan bir karat ölçüsündeki bir elmasın fiyatı, dış görünüş ve kesim şekli açısından mükemmel olan ve rengi de daha güzel olan yarım karatlık bir elmastan daha aşağılarda bir rakamda olabilmektedir.
