Kat Hizmetlerinde Kullanılan Kimyasallar, Temizlik Ürünleri

Otellerin kat hizmetleri departmanında kullanılan temizlik ürünleri ve kimyasallar nelerdir, nerelerde ve nasıl kullanılırlar?

Kat Hizmetlerinde Kullanılan Kimyasallar – Temizlik Ürünleri

Temizlik ilaçlarından iyi sonuç alabilmek için bunlar hakkında bilgi sahibi olmak ve nerelerde kullanılacaklarını bilmekle mümkündür. Genel olarak en çok kullanılan ve otelde bulunması gerekli temizlik ilaçları şunlardır:

1. Sabun
2. Deterjanlar
3. Çamaşır sodası
4. Temizleme tozları
5. Kaol
6. Tuz ruhu
7. Javel Suyu
8. Çamaşır suyu
9. Terebentin
10. Amonyak
11. Mavi ispirto
12. Sudkostik
13. Kireç kaymağı
14. Sirke
15. Mobilya cilâları

1. Sabun:

Bol bulunan, her türlü temizlik işlerinde kullanılan temel bir temizlik maddesidir. Temizlik maddelerinin içinde en ekonomik olanı sabundur.

Piyasada Üç Şekilde Bulunabilir :

a. Kalıp Sabun :

Banyo, çamaşır el ve yer temizliklerinde bol miktarda kullanılır. Çeşitli renklerde satılmaktadır. Temel olarak beyaz ve yeşil sabun temizlik işlerinde kullanıldığı gibi, içine esans, renkli kremli maddeler katılarak cilt temizliğinde kullanılanları da çoktur. Ayrıca dezenfekte ilaçlar ilave edilerek yapılan ve eczanelerde satılanlar da bazı cilt hastalıklarında kullanılır.

Bizim sözünü edeceğimiz sabun temizlik işlerinde kullanılan beyaz ve yeşil kalıp sabunlardır. Kalıp sabunların iyi olup olmadığını, satın alırken nelere dikkat edileceğini otel yöneticisi iyi bilmelidir. İyi bir sabun;

• Çok fazla yaş olmamalı,
• Düzgün görünüşlü ve sert olmalı,
• Kesildiği zaman içinde boşluklar bulunmamalı,
• Kesinti görünümü mermer gibi düzgün olmalı,
• Kullanıldığı zaman fazla artık bırakmamalı.

Bazı sabun imalatçıları sabunun maliyetini düşürmek için içine fazla miktarda soda v.s. gibi dolgu maddeleri de koymaktadırlar. Bu sabunlarda yukarıda saydığımız özelliklerden biri mutlaka eksiktir. 1-2 denemeden sonra firmanın sabunu hakkında fikir edinildikten sonra o firmadan satın almaya devam edilmeli veya vazgeçilmelidir. Aksi halde dolgu maddelerinin çokluğu veya sabunun kalitesizliği, yapılacak işte iyi sonuç alınmasını önler.

Satın alınan sabunlar fazla yaş ise, kurutulmadan asla kullanılmamalıdır. Yaş sabunun çabuk erimesi, çabuk tükenmesine sebep olur ki, bu da bir sabunla yapılacak temizliğin iki veya daha fazla sabunla bitirilmesi masrafa yol açar. Sabunları kurutmak için, rüzgâr alacak sıcak ve güneşin bulunmadığı bir yer seçilmelidir. Toptan alınan sabunlar “ızgara” usulü istif edilerek aralarından hava geçmesi sağlanmalı ve kurumaya bırakılmalıdır. Sabunlar daima rutubetsiz kuru yerlerde saklanmalıdır.

b. Toz Sabunlar:

Bugün piyasada çok çeşitli sabun tozlan bulunmaktadır, içine oksijen, soda vs. gibi çeşitli maddeler konarak sabunun temizleme özelliği artırılmaktadır. Toz sabunlar kullanılış olarak oldukça zamana hizmet eder. Suda çabuk eridiği için, çamaşır yıkamada (bilhassa bebek çamaşırları) ve diğer temizlik işlerinde çok kullanılır. Diğer kalıp ve sıvı sabunlara göre biraz pahalı olmalarına karşı kolay köpük elde edilmesi bakımından tercih edilmektedir.

Toz sabunun ekonomik şekilde kullanılması kullananın tecrübesine bağlıdır. Ne miktar suda ne kadar sabun toz eritilirse istenilen köpük sağlanır? İşte bunu tespit eden temizlik görevlisi fazla sabun tozu harcamadan istediği temizlik standardına ulaşabilir. Toz sabunların içinde soda bulunduğunda ayrıca soda kullanılmaz. Kapalı kutular içerisinde ve rutubet almayan yerlerde saklanmalıdır.

c. Sıvı Sabun (Arap Sabunu – Potas Sabunu) :

Taş, tahta, mermer v.s. gibi yüzeylerin temizliğinde son derece etkilidir. Suda çok çabuk erir. Yağları eritme özelliği vardır. Diğer sabunlardan daha ekonomik ve daha ucuzdur. Naylon torbalarda satıldığı gibi 18-20 kg. lık kutularda da satılır. Kullanırken kutunun ağzına bir huni yaptırılırsa dökmede gönlük kullanılacak kaba boşaltma daha kolay olur.

2. Deterjanlar :

Suları fazla kireçli bölgelerde en iyi temizleyici olarak kullanılabilecek madde, deterjanlardır. Kireçli sudan etkilenmediği için temizlikte iyi sonuç verir. Birleşiminde benzer, sodyum sülfat gibi organik ve inorganik maddeler; güzel koku vermek için esanslar bulunur.

Krem, toz, sıvı olmak üzere hazırlanan deterjanlar; çamaşır, bulaşık, halı marley, yağlı boya, duvar, nazik kumaşların, cam veya v.s. temizliğinde çok kullanılır. Bu ürünlerin temizleme özelliği, emülsiyonlaştırıcı, ayrıştırıcı, çözücü, ıslatıcı ve köpük verici özelliklerinden ileri gelmektedir. Toz, sıvı, krem deterjandan hangisi olursa olsun tarifnamelerinde yazıldığı gibi kullanılmalı. Deterjanla temizlenen eşya mutlaka bol su ile yıkanıp durulanmalıdır.

3. Çamaşır Sodası (sodyum karbonat) :

Çamaşır sodası kuvvetli bir alkali olup, ucuz sabunların bileşiminde bol miktarda bulunur. Şeffaf, kristal kütleler halinde bulunur. Açıkça bırakıldığı takdirde içinde bulunan su buharlaşır toz haline gelir. Bu hale gelmiş çamaşır sodasının etkisi kristal sodadan iki mesli fazladır. Toz olan soda az miktarda atılarak kullanılmalıdır.

Çamaşır sodası, suyun kirecini ayrıştırmada, javel suyu yapımında, tahta, yağlı maddelerin, taş döşemelerin temizliğinde kullanılır. Özellikle tahta ve taş döşemelerin temizliğinde çok iyi sonuç alınır. Fazla ve dikkatsiz konulduğu takdirde cilt, fırça, kumaş, boyalı eşyaları yıpratır, çabuk eskimelerine sebep olur. Temizlik işlerinde yarım kg. soda, yarım kova sıcak suda eritilerek kullanılmalıdır. Soda, rutubetsiz kapalı, madeni kutularda saklanmalıdır. Delik olmayan kayın naylon torbalar ağzı iyice bağlanarak saklama işinde kullanılabilir.

4. Temizleme Tozları :

Temizleme tozları, temizleyici bir cins toprağın incecik dövülerek, içene sabun tozu, soda, koku verici maddeler karıştırılarak elde edilir. İnce ve yumuşak bir tozdur. Sürüldüğü yeri çizmez. Özellikle lavabo, banyo, tuvalet, fayans ve bulaşık temizliğinde kullanılır.

Temizleme tozları, sünger gibi gözenekli temizlik araçlarına dökülmeyeceği gibi suya dökülmesi de fayda sağlamaz. Kullanılacağı zaman, ya bir nemli bez üzerine dökülerek sürtülür veya temizlenecek yüzeye serpilip fırça veya bez yardımı ile ovulur. Özel dekilki kutularda satılır. Özel kutusunda kuru ve serin yerde saklanmalıdır.

5. Kaol:

Pirinç, gümüş, bakır ve kromajlı eşyaların temizliğinde kullanılır. Bir miktar pamuk veya bez üzerine damlatılır, kararmış madeni eşya buz bezle iyice ovulur. Bez siyahlanınca değiştirilir. Temizlendikten sonra, yünlü bezle parlatılır.

6. Tuz ruhu (hidroklorik esit) :

Kuvvetli bir asit olup, kullanılması dikkat ve itina gerektirir. Dikkatsiz kullanma, tehlikeli yanık ve zehirlenmelere sebep olabilir. Yağlı leke kirlerin çıkarılmasında son derece elverişli olan bu asitin, cildi ve kumaşı parçalayıcı özelliği vardır.

Çok kirli lavabo, tuvalet, fayans, banyo temizliğinde kullanılır. Çıkmayan inatçı lekeleri, tuvaletlerdeki sarı lekeleri, banyo küvetlerinde meydana gelmiş pas lekelerini rahatlıkla çıkarır. Mermer ve mozaik üzerine asla kullanılmamalıdır. Zira, mermer ve mozaiğin bileşimini bozan özelliği vardır. Tuz ruhu, cilde değdirilmeden ve üzerimize sıçratmadan bez sarılmış bir fırçaya dökülerek kullanılmalıdır. Kazar cilde dökülmüş ise, bu kısım bol suda yıkanarak temizlenmelidir. Temizlenecek yerin penceresi veya kapısı açılarak temizlik yapılmalıdır. Şişenin ağzı, kullanılır kullanılmaz sıkı bir şekilde kapatılmalıdır. Renkli şişelerde, çocukların yetişemeyeceği bir yerde saklanmalıdır.

7. Javel Suyu:

Kireç kaynağı artı kristal çamaşır sodası artı su bileşiminden meydana gelmiş olan javel suyunu, kendimiz de yapabiliriz. Bir kapta, 372 gr. kireç kaymağı, 1/2 litre soğuk suda; diğer kapta 258 gr. kristal soda 1/2 litre kaynar suda eritilir. Her iki karışım iyice eridikten sonra, emaye veya plastik kap içerisine konur. Bir müddet durulması için beklenir, tülbentten süzülür; renkli şişeler içine konarak üzerine “zehir” diye açıkça yazılarak şileler etiketlenir. Güneş ışığından uzak, kilitli bir dolaptı saklanmalıdır. Ayrıca pratik olarak şu şekilde de elde edilebilinir:

6 su bardağı sıcak su, 2 su bardağı kireç kaymağı, 1 su bardağı soda emaye bir kap içine konarak iyice karıştırılır. Eridikten sonra bekletilip süzülür, şişelere konarak saklanır.

Javel suyu, yatak takımlarının beyazlatılmasında, pamuklu ve beyaz eşyalar üzerinde meydana gelen meyve lekelerinin çıkarılmasında, taş ve fayansların beyazlatılmasında, tuvalet, banyo, lavabo dezenfekte edilmesinde, beyaz keten ve pamuklu eşya üzerindeki mürekkep lekelerini çıkarmakta kullanılır.

8. Çamaşır Suyu :

Çamaşır suyunda ağarmayı sağlayan “aktif klor” dur. Aktif klor, aktif bir ağartıcı olmasına rağmen, gereğinden fazla kullanıldığında çamaşırları derhal yıpratır, yer yer delinmelerine sebep olur. Çamaşır suyunu tehlikeli yapan, kullanıldığı suyun sıcaklığıdır. Suyun sıcaklığı arttıkça “aktif klorun” etkisi de hızla artar. Bunun için, çamaşır suyunu kullanırken çok dikkatli olunmalıdır. Çamaşırlar, 60 C° de ve daha yukarıda yıkanacağı zaman suya konacak çamaşır suyunun miktarı azaltılmalıdır.

9. Terebentin :

Pencere camlarındaki, elbiselerdeki yağlı boya, mermer üzerindeki yağlı veya inatçı lekeleri çıkarmakta, cila yapımında kullanılır. Boyacılar tarafından çok kullanılır. Ağzı iyi kapanan şişeler içinde ateşten uzak yerlerde saklanmalıdır.

10. Amonyak :

Hafif bir alkali olup asit lekelerini çıkarmakta kullanılır, kullanmadan önce, eşyanın görünmeyen bir yerinde denenmelidir. Uçucu özelliği sebebiyle şişenin kapağı sıkı kapanmalıdır. Ayrıca, amonyak, zehirli böcek, sivrisinek, arı, yılan sokmalarında, ısırılan yere sürülürse fayda görülür.

11. Mavi İspirto :

Kimyada metilalkol diye bilinir. Halk arasında mor ispirto da denir. Saf halinde çimen, yosun, tükenmez kalem lekesi gibi lekeleri çıkarmakta kullanılır. Birer ölçü sirke, su, mavi ispirtoya 1-2 damla sıvı deterjan karıştırıldığı takdirde, çok güzel bir cam-sil elde edilerek, pencere camlarının silinmesinde, resim çerçevelerinin, aynaların temizliğinde rahatlıkla kullanılabilir. Bu karışım bilhassa cam, ayna, şeffaf yüzeylerdeki kireç ve sinek pisliğini çok iyi bir şekilde temizlemede kullanılır. Bir parça pamuk üzerine dökülmüş ispirto ile piyano tuşları, gümüş eşyalar silindiğinde pırıl pırıl olur.

12. Sudkostik:

Halk dilinde (kostik soda) diye de bilinir. Çok kuvvetli bir alkali olup, yakıcı ve parçalayıcıdır. Fazla kirli emaye havagazı, tüp gaz fırınlarının temizliğinde kullanıldığı gibi, banyo ve tuvaletlerin fazla kirlenen yerlerinin temizlenmesinde de kullanılır. Tıkanmış lavabo – tuvalet borularını açmakta iyi sonuç alınır.

Sudkostiğin, porselen eşyalar ile fayans yerlere değmemesine dikkat edilmelidir. 30 gr. sudkostik, 4 litre su ile karıştırılıp 1 sopanın üzerine sarılmış bez, bu karışıma batırılarak kirli yerler temizlenir. Ellere değdirmemeye son derece dikkat edilmeli, silinen yer sirke ile derhal nötralize edilmelidir. Kullanıldıktan sonra arta kalan kısım, saklanmayıp dökülmelidir.

13. Kireç Kaymağı:

Piyasada “temizleme tozu” diye satılır. Bileşimindeki klor sayesinde beyazlatma özelliğine sahiptir. Temizlenecek/ağartılacak pamuk veya keten kumaş, kireç kaymağından yapılmış bileşme batırılır. Kısa bir zaman bekletilir ve iyice çalkalanır. Bileşim 30 gr. kireç kaymağı 4 litre su ile karıştırılıp süzülerek elde edilir. Bu bileşim, renkli, naylon, günlük kumaşlarda kullanılmaz; renk açar, parçalar veya sarartır.

Kireç kaymağı, kumaşların beyazlatılmasında kullanıldığı gibi bulaşık suyuna birkaç damla damlatılarak, tuvaletlere dökülerek, yerleri silmek için hazırlanan suya konarak dezefekten (mikrop öldürme) olarak da kullanılabilir.

14. Sirke :

Hafif bir asit olup, herkes tarafından bilinir. Alkali lekelerini nötralize eder. Satın alınması ucuz ve kolaydır. Temizlik işlerinde pek çok kullanılır. Kullanılma sahalarının bazıları şunlardır:

• Camlardaki sinek, badana kirlerinin silinmesinde,
• Çamaşırlardaki fazla çivitlemeden meydana gelen mavi lekeleri çıkartmakta,
• Yünlü kazakların çalkalama suyuna konarak yumuşaklık ve parlaklık kazandırılmasında,
• Lambr kaplamaların cila bileşiminde,
• Suyun içine bir miktar sirke konulduğunda suyu yumuşatır,
• Halıların şampuanlanmasında, durulama suyuna (1 kova suya 1 fincan) konarak silinirse, halının tüyleri parlar.

15. Mobilya Cilâları :

Cilâ; mobilyada kullanılan ağacın, gözeneklerini kapatarak sağlamlığını, kullanırlığını artıran parlaklık ve güzellik kazandıran bileşimlerdir. Piyasada pek çok çeşitleri vardır. Yağın olarak kullanılanlar petrol ürünü olarak imal edilmiş sentetik-selulozik cilâlardır. Yapılacağı yere ve isteğe göre mat veya parlak olanları vardır. İşletmelerin isteklerine göre, mat veya parlak cilâlar uygulanır. Mobilyalardan başka parke yer döşemelerine uygulanan parlak, sudan ve darbelerden etkilenmeyen “cam cilâ” diye adlandırılan sert parke cilâları olduğu gibi, dış cephesi ahşapla kaplanmış yağmur, kar ve rutubet gibi doğa olayları ile teması olan otel-motel gibi tesisler için suya dayanıklı “yat verniği” diye adlandırılan vernikler de bulunmaktadır.

Cilâsı güzel, yeni alınmış bir eşya göze ne kadar hoş, tatlı gelirse cilâsı bozulmuş eşya da o kadar göze batar e kullananı rahatsız eder. Cilâlı mobilyaların uzun ömürlü olmaları her ne kadar yapılışındaki titizlikle ilgisi varsa da kullananın yaptığı bazı dikkatsizlikler de ömünün kısalmasına sebep olur.

Cilâlı mobilyaların ömürlerini, uzatmak için dikkat edilecek noktalar :

• Cilâlı eşyaları yerleştirirken güneşin altına yerleştirmemelidir. Güneş, tahtayı kurutup genleştirdiği için yüzeydeki cilâyı çatlatır.
• Rutubetli, ıslak yerlere konmamalıdır. Sıcak kadar rutubet de mobilyanın düşmanıdır.
• Soba, şömine ve radyatörden uzak yere konmalıdır.
• Cilâlı eşya üzerine, kolonya şişelerini koyarken dikkatli olunmalıdır. Çünkü, bileşiminde ispirto olan cilâyı şişenin altına sızan alkol erir. Şişenin altı, leke halinde iz bırakır. Bunun da düzeltilmesi mümkün değildir. Şişelerin bırakıldığı yerlere plâstik altlıklar konarak leke yapmasına engel olunmalıdır.
• Biblo, kül tablası gibi eşyaların altının çizip çizmediğini kontrol edip, çizecek şekilde ise, altına fötr, sünger, çuha, keçe gibi maddelerden biri kesilerek yapıştırılmalıdır.
• Mobilya üzerine konan eşyaları alıp koyarken dikkatli ve titiz davranmalı, sert hareket etmekten kaçınılmalıdır.