Kıbrıs Adasının fethi ve İnebahtı savaşı ile ilgili olarak genel bilgilerin ve Sokollu’nun başından geçen konuşmalardan bahsedilen sayfamız.
Kıbrıs Adasının Fethi ve İnebahtı Savaşı
Kanuni Sultan Süleyman zamanında Rodos ve Ege adaları alınmış, yalnız Girit ve Kıbrıs adaları alınmamıştı. O zaman bu iki ada Venediklilerin elinde bulunuyordu Halbuki Kıbrıs’ın coğrafya durumu Osmanlı İmparatorluğu için çok önemliydi. Bu adanın alınması Suriye ve Mısır’ın güvenliği için çok gerekti.
Kanunî’nin yerine geçen oğlu II. Selim (Sarı Selim) zamanında (1566 – 1574) Kıbrıs üzerine büyük bir donanma ve önemli bir ordu gönderildi. Bir yıl kadar süren zorlu bir kuşatmadan sonra ada Osmanlıların eline geçti (1570).
Kıbrıs’ın kuşatılması sırasında Avrupalılar, Papanın kışkırtması ile adaya yardım etmek için büyük bir Haçlı donanması hazırlamışlardı. İspanya., Venedik, Papa, Malta ve öteki İtalya hükümetlerinin donanmaları Don Juan’ın komutasında olarak Türk sularına girmişti. Fakat bu sırada Kıbrıs alındığından Haçlı donanması İnebahtı (Lepant) körfezi önünde bulunan Osmanlı donanmasına saldırdı. Osmanlı amiralinin hatası yüzünden donanmamız büyük bir bozgunluğa uğradı (1571). İki yüz gemimiz battı. Yirmi bin askerimiz şehit oldu. Yalnız kaptanlarımızdan ve Barbaros’un yetiştirdiği gemicilerimizden olan Uluç Ali Reis, kendi gemilerini kurtararak istanbul’a geldi ve felâket haberini Sokollu’ya bildirdi. Sokollu; Uluç Ali Reis’i, bu savaşta gösterdiği yararlıktan dolayı, Kaptan Paşa yaptı ve adını da değiştirerek Kılıç Ali Paşa koydu.
Avrupalılar, İnebahtı zaferinden dolayı çok sevindiler. Fakat kendileri de çok zarar gördükleri için daha ileri gidemediler, memleketlerine döndüler.
Sokullu Mehmet Paşa
İnebahtı Sonrası
Sokollu bu yenilgiden dolayı pek sıkıldı. Bu tarihe gelinceye kadar Türkler böyle bir bozgunluk görmemişlerdi. Bu olay bütün memlekette büyük bir üzüntü yarattı. O sırada İstanbul’daki Venedik elçisi bu yenilginin üzerimizdeki etkilerini anlamak üzere Sokollu’nun yanına geldi. Sokollu, elçinin kendisini hangi amaçla ziyaret ettiğini anladı. Söz sırasında:
«— Ziyaretinizin gerçek nedenini anlıyorum. İnebahtı yenilgisinin üzerimizdeki etkisini anlamak istiyorsunuz. Biz, sizden Kıbrıs’ı almakla kolunuzu kestik. Oysaki siz donanmamızı yakmakla bizim sakalımızı tıraş etmiş oldunuz. Kesilen kol yerine gelmez, fakat tıraş edilen sakal eskisinden daha gür olarak çıkar» dedi.
Gerçekten Sokollu sözünü tuttu. Bir kış içinde iki yüz gemi yapılmasını buyurdu. Amiral Kılıç Ali Paşa, bunun nasıl yapılacağına ve gereken araçların bu kadar kısa bir zamanda nasıl yetişeceğine şaştı ve Sokollu’ya durumu anlattı. Bunun üzerine Sokollu ona:
«Paşa! Paşa! Sen bu devleti henüz anlayamamışsın! Bu devlet öyle bir devlettir ki, isterse donanmasının bütün direklerini gümüşten, halatlarını ibrişimden, yelkenlerini de atlastan yapar. Bütün gemileri tam olarak yetiştirmezsem o zaman benden iste» dedi.
Sokollu bu sözünde de durdu. O yılın ilkbaharında iki yüz gemi denize indirildi. Kılıç Ali Paşa denize açıldı. Fakat kendisiyle dövüşecek hiç bir düşman bulamadı.
