Kimyasal denklemlerin denkleştirmesi nasıl yapılır? Kimyasal denklem denkleştirme örnekleri soru ve çözümleri, örnekleri ve açıklamaları.
Kimyasal Denklemlerin Denkleştirilmesi
Kimyasal tepkimelerde, hesaplama yapabilmek için; giren ve çıkan maddelerdeki atomların tür ve sayısını eşit hale getirme işlemine denklem denkleştirme denir. Basit denklemlerde, simge ya da formülün önüne uygun katsayılar konularak yapılır.
Denkleştirme işlemi yapılırken, en karmaşık olandan başlanırsa denkleştirmede kolaylık sağlanır. Elementel halde bulunanların denkleştirilmesi ise en son yapılır.
ÖRNEK
- Denklemini denkleştirelim.
Çözüm:
Tepkime denkleminin sol tarafındaki C3H8 molekülünde 3 C, 8 H bulunmaktadır. Sağ tarafta da 3 C, 8 H olmalıdır. C sayısının 3 olması için CO2‘nin önüne 3 katsayısı, H sayısının 8 olması için H2O ‘un önüne 4 katsayısı yazılır. (1 su molekülünde 2 H atomu olduğundan 4.2H = 8H olur.)
Bu durumda tepkime denklemi:
şeklinde eşitlenmiş olur. Tepkime denklemlerinde; molekül sayıları, dolayısıyla hacimler korunmayabilir.
Denklem Denkleştirme Örnekleri
tepkimesini denkleştirelim.
Tepkimedeki en kalabalık atom grubu C2H4 tür. Bu bileşiğin katsayısı 1 alınır.
Hidrojen ve oksijenin denkleştirilmesi en sona bırakılacak. O yüzden karbondan başlayalım. Girenler tarafındaki karbon sayısı 1×2=2 tanedir. Ürünler tarafındaki karbonların sayısının 2 olması için nin katsayısı 2 alınır.
- Girenler; C: 1×2=2
- Ürünler: C: 2×1=2
Karbonlar denkleştirildi. Şimdi de hidrojeni denkleştirelim. Girenler tarafında 1×4=4 tane hidrojen atomu vardır. Ürünler tarafında hidrojen da 2 tane olarak bulunuyor. nun katsayısı 2 olarak alınırsa hidrojenler eşitlenmiş olur.
- Girenler; H: 1×4=4
- Ürünler: H: 2×2=4
Geriye bir tek oksijenlerin denkleştirilmesi kaldı. Ürünlerde nin ve nun yapısında oksijen var ve bu bileşiklerin katsayılarını belirledik.
- de 2 x 2 = 4 tane
- da 2 x 1 = 2 tane
olmak üzere ürünlerde toplam 6 tane oksijen atomu bulunur.
Girenlerde bulunuyor. Bunun oksijen atomları sayısının 6 olması için katsayısı 3 alınır.
- Girenler; O: 3×2=6
- Ürünler: O: (2×2)+(2X1)=6
Bu durumda tepkime denkleştirilmiş olur. Kimyasal tepkimelerde 1 katsayısı yazılmaz. Tepkimenin son hali
- şeklindedir.
Örnek;
tepkimesi denktir. Buna göre, X ile gösterilen bileşiğin formülünü bulalım.
Giren ve ürünlerdeki atom sayılarını bulup karşılaştıralım.
. | Girenler | Ürünler |
C: | 1×1=1 | 1×1=1 |
S: | 1×2=2 | – |
O: | 3×2=6 | 1×2=2 |
Görüldüğü gibi ürünler tarafında 2 tane S ve 4 tane O atomu eksik. Yani X in yapısında 2 tane’ S ve 4 tane O atomu olmalı. X in katsayısı 2 olduğundan bileşik olmalıdır.
ÖNEMLİ NOT
Bazı sorularda reaksiyon denkleştirilmiş olarak verilir ve bileşik istenir. Bu tür sorularda atomlar sayılarak eksik olan atomlar tespit edilir. Bunlardan yola çıkarak bileşiğin formülü bulunur. Tepkimelerdeki baş katsayılar o maddelerin tanecik veya molekül sayısıdır. Tanecik sayıları azalan maddeler tepkimeye giren, artan maddeler ise üründür.
4 yorum
Çok Teşekkür Ederim !!!!!!!!!!!!!!
supeer
Teşekkürler
çok yardımcı oldu saolun