Kömür ne anlama gelir? Kömür kelimesinin terimler sözlüklerindeki anlamı, deyimler ve birleşik kelimelerin anlamları nedir?
“Bir kömür dumanıyla tütsülendi akşamlar.” – F. N. Çamlıbel
2. Siyah renkli
“Kömür gözlü.”
“Kara elmas sözü de taş kömürüne alem olmuştur.” – B. Felek
KÖMÜR
Kömür, yeraltında tarih öncesi hayvanların kalıntılarından oluşur. Kolaylıkla yanabilir ve yaygın bir biçimde yakıt olarak kullanılır.
Kömür, petrol ve gaz gibi, bir fosil yakıtıdır. Toprağın altında, milyonlarca yıl boyunca çürüyen bitkilerin kalıntılarından oluşmuştur. Ateş yakmak için, elektrik, kimyasallar ve çelik üretmek için kullanılır.
KÖMÜR NASIL OLUŞUR?
Yaklaşık 300 milyon yıl önce, Karbon Devri diye bilinen bir dönem yaşandı. İklim, bataklık ormanlarının oluşabilmesi için ideal özellikleri içeriyordu yani sıcak ve nemliydi. Deniz seviyesi yükselip bataklıkları su bastıkça, kum ve çamur katmanları altında kalan bitkiler çürüdü ve bataklık kömürünü oluşturdu. Bu katmanlar zamanla kayaya dönüştü. Kayaya dönüşen katmanların ağırlığı bataklık kömürünü sıkıştırarak kömür haline dönüştürdü.
1- Ölerek bataklığa düşen ağaçlar ve bitkiler bataklık kömürünü oluştururlar (turba).
2- Deniz seviyesindeki yükselmeler bataklığı sular altında bırakır ve bataklık kömürü kum ve çamur katmanı ile örtülür.
3- Milyonlarca yıl sonra, kömür basınç altında değişerek linyite ve daha sonra da adi maden kömürüne dönüşür.
4- Daha fazla basınç ve sıcaklık, adi maden kömürünü sert, parlak, siyah antrasit kömürüne dönüştürür.
* Antrasit en kaliteli kömürdür. Çok ısı vermesine rağmen çok az duman çıkarır.
* Çıkarılan kömürlerin büyük bir bölümü, elektrik ve ısı üreten büyük güç merkezlerinde kullanılmaktadır.
* Bazı parfümler kömür katranından (kömürden elde edilen siyah bir sıvı) yapılır
Advertisement
KARBON İÇERİK
Kömür, karbon, katran petrol, ve minerallerden oluşmuştur. İçerdiği karbon miktarına bağlı olarak üç çeşit kömür vardır. Linyit kömürünün yüzde ellisi, adi maden kömürünün yüzde yetmişi, ve en değerli antrasit kömürünün yüzde doksan beşi karbondan oluşur. Toprağın altından her yıl dört milyar tonun üstünde kömür çıkarılıyor. Toprağın altında kalan kömür miktarı 4,000 milyar tondur.
ENDÜSTRİYEL KÖMÜR
1750’li yıllarda Sanayi Devrimi, buharlı makinelerin çalışabilmesi için çok miktarda kömür ihtiyacını doğurdu. Günümüzde birçok güç istasyonu elektrik üretmek için kömür yakıyor.
Demir endüstrisi, demir ve çelik üretmek için, kok adı verilen, ısıtılarak katranı ve petrolü buharlaşan kömür türünü kullanır. Katran ve petrol daha sonra boya, gübre ve naylon gibi kimyasal üretiminde kullanılır.
KİRLİLİK
Kömür yandığında, is ve karbonmonoksit gibi zehirli gazlar içeren duman açığa çıkar. Açığa çıkan duman çevreye zarar verebilir. Bu nedenle güç istasyonları genellikle dumanı temizlemek için filtre kullanırlar.
