Bosna-Hersek’da bulunan Mostar hakkında kısa bilgi. Dünyaca ünlü Mostar Köprüsü hakkında detaylı bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Mostar Köprüsü
Mostar, Bosna-Hersek Cumhuriyeti’nde kent. Neretva Irmağı kıyısında, Saraybosna’nın 80 km güneybatısında yer alır. Dokuma, şarap, tütün, sebze, meyve yetiştiriciliği temel ekonomik etkinliklerdir. Tütün ve şarabıyla ünlüdür.
Hersek’in eski merkezi, günümüzde de başlıca kentidir. Osmanlı dönemlerinden kalma çeşitli tarihsel eserler arasında en önemlisi Mimar Sinan’ın 1566’da yaptığı tek kemerli (18 metre yüksekliğinde, 27.5 metre genişliğinde) taş Mostar Köprüsü’ dür. Saraybosna ile Dubrovnik arasındaki kara ve demiryolu ulaşımını sağlayan köprü, 1991-1995 arasındaki İç Savaş sırasında yıkıldı. Türkiye’nin öncülüğünde Mostar Köprüsü yeniden yapılıp açılmıştır.
Mostar köprüsü nedir?
Boşnakça ismi “Stari Most” olan Mostar köprüsü, Bosna Hersek’te adını köprüden alan Mostar şehrinden geçmektedir. Bu şehirde bulunan Neretva köprüsünün üzerinde bulunan Mostar köprüsünü ilk olarak 1566’da Mimar Sinan’ın öğrencisi olan Mimar Hayreddin inşa etmiştir.
Çok uzun yıllar sonra 1900’lere gelindiğinde; 9 Kasım 1993 yılında çıkan Boşnak ve Hırvat savaşında Hırvat tarafı Mostar köprüsünü yıkmıştır. Bu yıkımdan öncesinde toplam 427 yıl ayakta kalan Mostar köprüsü, savaştan sonra da bir süre yıkık kalsa da sonrasında üzerinde toparlanma çalışmaları yapılmış ve yeniden inşa edilmiştir.
Mostar köprüsünün yeniden inşa edilme süreci
Yapımında Mimar Hayreddin’in 456 adet kalıp şeklinde taş kullandığı bu köprü, yapıldıktan sonra bulunduğu kente de adını vermiş ve Mostar bölgesi Herkes bölgesinin baş kenti olmuştur. Savaşta yıkıldıktan 10 yıl sonra tekrardan köprünün inşa edilmesi için çalışmalara başlanmış ve 23 Temmuz 2004 yılında bitirilerek tekrar hizmete sunulmuştur. Hatta bu köprünün 2005 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesinde yer almasına karar verildiği de bilinmektedir.
Mostar köprüsünün yüksekliği nedir?
Bu köprü, üzerinde bulunduğu Neretva Nehri’nden toplam 24 metre yüksekliktedir. Genişlik olarak ise 4 metrelik bir genişliğe, bir uçtan öbür ucuna 30 metrelik bir uzunluğa sahiptir.
Mostar köprüsü hakkındaki detaylar
Bu köprü, uluslararası alanda gördüğü değeri en çok savaş sonrası yıkıldığında yeniden inşa edildiği dönemlerde görmüştür. Yeniden yapımında ilk yapıldığı haline en çok benzeyen şekilde yapılmaya çalışılan Mostar köprüsü; bu işlemlerde TİKA’dan ve Dünya Bankası’ndan destek görmüştür.
Köprünün yeniden inşa edilme işlemlerini Türk menşeili bir firma olan ER-BU firması üstlenmiştir. Aynı süreçlerde Macar asıllı dalgıçlar, nehire dalarak köprünün orijinal yapıdaki taşlarını vinçlerle su yüzüne çıkartarak onarma çalışmalarına başlanmıştır. Ancak çoğu taş artık köprü yapımında kullanılabilme özelliğini ve orijinalliğini yitirdiğinden bu taşların çoğunluğu taş ocaklarında orijinaline yakın bire bir yeni ürünler üretilebilmesi adına modelleme amacıyla kullanılmıştır.
Yeniden inşa çalışmalarında yıkılmayan kısımların onarımına da dikkat gösteren şirket, 2002 yılının Haziran ayında onarıma başlayarak 2003 yılının Ağustos ayında tüm işlemleri başarıyla sonlandırıp köprüyü yeniden kullanılabilir hale getirmiştir.
Bu süreçten sonra, Türkiye’nin de dahil olduğu pek çok dünya ülkesinin temsilcileriyle birlikte İngiliz prensi olan Prens Charles’ın yönetiminde 23 Temmuz 2004 senesinde görkemli bir törenle Mostar köprüsünün açılışı yapılmıştır. Bu tören pek çok ulusun TV kanallarında naklen canlı yayın şeklinde gösterilmiştir.
Günümüzde çok uluslu yönetim şekline sahip olan Mostar bölgesinde ise hala savaş dönemlerinden kalma bir bölünme durumu devam etmektedir. Hırvat asıllı nüfus bu köprünün Batı kısmında, Müslüman asıllı nüfus ise köprünün Doğu sınırında yaşamlarını sürdürmektedir. Savaş dönemlerinde bu topraklardan ayrılan Sırplar ise tekrardan bu bölgeye geri dönmemişlerdir.
