Niteleme belirteçleri, zarfları nelerdir? Niteleme belirteçlerinin kullanım şekilleri, örnekler, niteleme zarfları ile ilgili cümleler.
Niteleme Belirteçleri (Zarfları) Nedir? Örnek Cümleler
Niteleme Belirteçleri
1— Niteleme sıfatlarından oluşan belirteçlerdir. Niteleme sıfatları, adı nitelerse sıfat, eylemi nitelerse belirteç- olur. Eylemi, nitelik, durum, biçim bakımından etkiler. Nasıl? Ne durumda? Ne biçimde? sorularını yanıtlar: İyi söyledi; Doğru yaptı; Güzel konuştu gibi.
- “Öfkelenmediği zaman herkese öyle güzel bakar.”
- “..”.bir öncekinden ne denli iyi ve haklı olursa olsun, halkça iyi karşılanmaz.”
- “Ne iyi etmişti de buraya gelmişti.”
2— Yinelenmiş, yakıştırılmış ve ikilemeli sözcüklerden oluşan belirteçler.88
Adlardan, sıfatlardan, ulaçlardan, belirteçlerden ve yansıma sözcüklerinden kurulan ikilemeler, niteleme belirteci görevindedir.
- “Köyü baştan ayağa, ev ev dolaştı.”
- “Gürültü gittikçe hafifliyor, köpek havlamaları yer yer kesiliyordu.”
- “Sen, her şeyi inceden inceye düşün.”
- “Bütün ölçüler değişir, değişmelidir, ama, canım, ölçüler üstünde kalan, insandan insana pek değişmeyen bazı şeyler de var.”
- “Bakışlarıyla kocaman delikanlıyı uzun uzun kucakladı.”
- “Uyumak, uzun uzun uyumak, bıraksalar günler, haftalarca uyumak geliyordu içinden.”
- “Köylüler, köyün ortasına, evlerin önünle., oraya buraya, öbek öbek toplanmışlardı.”
- “Türkü söyleye söyleye hem yürüdüm hem düşündüm.”
- “Çocukluğunda bir tüfek görse ağlaya ağlaya gelir benim yakama sarılır, saklanmaya çalışırdı.”
- “Hatçe istemeye istemeye, gardiyanın getirdiği ekmekten bir parça kırdı, ağzına attı.”
- “Koca kuyruğunu dikenlerin üstünden sürüye sürüye kaçtı.”
- “Hasan, çocuklar gibi hıçkıra hıçkıra ağlıyordu.”
- “Kemiklerin çatır çatır ediyor.”
3— Pekiştirme ve küçültme sıfatları da belirteç olabilir: Apaçık söyledi; Tertemiz oldu; Dosdoğru anlat gibi.
- “Karataş köyünde akşam ıpıssız bastırdı.”
- “Bir çocuk Sen ırmağına yaklaştı Paris’te
Gördü sularda yüzünü
Tatlı sesiyle sordu annesine sımsıcak
Bu ben miyim ?”
4— Bu, şu, o gösterme adıllarından gelişen böyle, şöyle, öyle sözcükleri de tıpkı niteleme sıfatlarında olduğu gibi, adları tümlerse gösterme sıfatı, eylemleri nitelerse belirteç olur: Böyle yaptı; Şöyle anlattı; Öyle oldu gibi.
- “…onun için en güzel söyleyiş böyle söyleyişti.”
- “Öyle değil mi ana ? Diye soruyordu.”
