Osmanlı devleti yönetimindeki imaret, darüşşifa, tabhane, gibi toplumsal kurumlar hakkında kısa kısa bilgiler.
Osmanlı Devletindeki Toplumsal Kurumlar Nelerdir?
Müslüman Osmanlı toplumundaki kurumları başlıcaları:
İmaret: Medrese öğrencileriyle ve yoksulların yemek yedikleri yerdi. Burada günde iki öğün yemek verilirdi. İmaretlerin giderleri, kurucularının yaptıkları vakıfların gelirleriyle karşılanırdı. 6 Nisan 1911’de kapatılan imarethanelerin yaptığı işlevi, bu tarihten sonra Kızılay kurumu üstlendi.
Darüşşifa: Hastaların tedavi edildiği sağlık kurumlarıydı. Parasız bakım sağlanan darüşşifalarda hekim, eczacı, şerbetçi, vekilharç ve kâtip gibi görevliler çalışırdı. İstanbul’daki Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı darüşşifa 1470’te hizmete girdi. II. Bayezit Edirne’de (1487), Yavuz Sultan Selim, İstanbul Karacaahmet’te (1514, cüzam hastahanesi), Kanuni Sultan Süleyman da, 1556’da İstanbul’da darüşşifalar yaptırdılar. Kanuni’nin eşi Haseki Hür-rem Sultan’ın İstanbul Haseki’deki da-rüşşifası (1550), bugün önemli bir hastane (Haseki Hastanesi) olarak varlığını sürdürmektedir.
Tabhane: Yoksulların barınmasını sağlayan hayır kurumlarıydı. Barınacak yeri olmayanlar belli bir süre tab-hanelerden yararlanabilirlerdi. Bu binalar genellikle camilerin yakınlarında yapılır ve imaretlerden burada kalanlara yiyecek verilirdi.
Kalenderhane: Büyük kentlere dışarıdan gelen yabancıların ücretsiz olarak geceledikleri yerlerdi. Buralarda da ücretsiz yemek verilirdi.
Kervansaraylar ve Hanlar: Kentlera-rası yollarda, yolcuların konakladıkları yerlerdi. Yolcular hangi din ve mezhepten olurlarsa olsunlar, üç gün ücret ödemeden kalabilirler ve yemeklerini yiyebilirlerdi.
Kitaplıklar: Osmanlı İmparatorluğunda özellikle büyük kentlerde birçok vakıf ve resmi kitaplık vardı. İstanbul’ un fethinden sonra, Fatih Külliyesi’nde zengin bir kitaplık oluşturuldu. Bu kitaplıkların kitap varlığı kısa zamanda zenginleşti. 16 yüzyıldan sonra da İstanbul’da birçok devlet adamı, özel kitaplıklar yaptırdılar.
