Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları nelerdir? Bu yöntemlerin özellikleri ve örnekleri nelerdir? Açıklamaları.
Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları ve Örnekler
Anlatım yöntemlerinin okuyucuya aktarılmasında kullanılan farklı tekniklere düşünceyi geliştirme yöntemleri denir. Bu yöntemler kullanılarak, okuyucuya aktarılmak istenen düşünceler ve görüntüler, somutlaştırılmış olur. Düşünceyi geliştirme yöntemlerinin başlıcaları şunlardır:
Tanımlama:
Her sözcük, bir varlığı, bir nesneyi veya bir kavramı karşılar, tamlama, bu varlık, nesne ya da kavramın yapısını, niteliklerini ve temel özelliklerini dil yoluyla ortaya koymaktır. Tanım, anlamın yoğunlaştığı ve okuyucunun dikkatinin üzerine çekildiği alandır. Tanımla sınırlar belirlenir.
“Gazete, Fransızca ‘journal’ sözcüğünden gelen, günün olaylarının kaydedildiği büyük defterdir. Bilmen süreç ve bugün gelinen noktaya ise; olayları dürüst, yönlendiricilikten uzak biçimde verme işlevini kaybetmiş bir haber-kağıttır. ”
Örnekleme:
Düşünceyi desteklemek için, farklı benzeşme ve ayrılma bağıntılarını temsil etmektir. Genel olgu ve olaylar tek tek verilebilir veya tümünü temsil eden bir örnek seçilerek bu örnek üzerinden düşünce geliştirilir.
“Her ulusun dilinde, sözcüklere geçmemiş birçok sözcük vardır. Anadolu’yu dolağımızda ya da çeşitli yörelerin insanlarıyla konuştuğumuzda, bunların çok değişik örneklerine rastlayabilirsiniz. Benim sık sık “sıçrayarak, atlayarak’ terine kullandığım ‘holdurhop’ ordu’da ‘çabuk çabuk’ yerine kullanılan ‘vit vit’ Merzifon köylerinde duyulur. Çığlık anlamındaki ‘vayvilim’ de bana Niğde’nin bir armağanıdır. ”
Karşılaştırma:
Aralarında fark veya birliktelik ilişkisi bulunan iki varlık veya kavramın yine bu fark veya birliktelik ilişkileri bakımından ortaya konulmasıdır.
“Görülüyor ki her iki romanda da hem-geriye dönüşlerle birlikte-olayların meydin geldiği zaman (1909-1920) hem de yaşanılan zaman (1919-1920) aynıdır. Rotundaki çatışmalar, karşı be asıl güçler temanın ortaklığından dolayı benzerlik göstermektedir. Hatta her iki romanda olay örgüsünün akıcılığı, aşk entrikalarıyla destektir. Aralarındaki en önemli fark, iki farklı yazarın aynı zaman dilimim farklı bakış açılarıyla ifade etmeleri ve birinin yüzyıllardır Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış ve ömrü tamamlanmak üzere olan İstanbul’u, diğerinin yeni kurulacak bir devletin başkenti olacak Ankara’yı anlatmasıdır. ”
“Sanatın iyisi ne kadar mutlu, sevinçli bir aydınlıksa, kötüsü de o ölçüde uğursuz, ezici bir karanlıktır, bir baş belasıdır. Sanatın insanlara neler kazandırdığı çok söylenmiştir; ama neler kaybettirdiği üstünde pek durulmaz nedense. Bir sanatçı, günün bilinde bir ülkeye bereket, sayısız yüreklere güven, umut, ışık getirir; dağılmış insan güçlerini iyiden iyiye yana çevirip toplar; görmez olduğumuz mavilikleri bize yeniden gösterip bizi otsu yaşantılardan kurtarır. “
Alıntı Yapma ve Tanık Gösterme:
Aktarılmak istenen düşüncenin yetkin kişi veya kişilerin cümlelerine veya isimlerine gönderme yapılarak ifade edilmesidir. Burada alıntı yapılan kişinin incelenen konu ile ilgili araştırma yapmış bir kişi olması önem kazanır. Genelde bilinen ve en yaygın olan alıntı, bilimsel metinlerde kullanılan alıntıdır. Bu tür alıntıyı metin içerisinde tırnak (” “) yazılmış, sayfa veya metin sonunda dip notla gösterilmiş olarak bulmak mümkündür. Tırnak, dip not, italik yazı gibi tipografik unsurlar, alıntının olmasını sağlar. Alıntı mutlaka tipografik unsurlarla belirtilmek zorunda değildir. Tanık göstermede, alıntı yapılan kişinin adı anılır. Tanık gösterme ve yapma çoğunluklu bir arada kullanılır.
” ‘Beni ilgilendiren bütün insanların mutluluğu değil, her birinin ayrı ayrı mutluluğu.’ diyor Borisvian. Unamuno: ‘Mutluluk nedir, bilen var mı?’ diye sorar Sis romanında hep aranan, hep özlenen; ama bir türlü ele geçmeyen bir şey. Adı var, kendi yok öylesine yüceltilmiş bir duygu, öylesine övülmüş, bir benzersiz güzellik, bir üstünlük sayılmış ki, nerede olduğu, tadı, biçimi anlaşılmaz olmuş! Bilen yok gerçek anlamıyla mutluluğu. ” (Oktay Akbal)
Sayısal Verilerden Yararlanma:
Aktarılan düşünceyi desteklemek amacıyla, bilimsel ölçüm sonucu ortaya konulmuş sayısal verilerin metin içerisinde kullanılmasıdır.
“Yaptığımız araştırmanın sonucunda, bölgede ki 5000 iş yerinin % 68 ’inin adının iş yeri sahiplerinin ad veya soyadlarıyla ilişkili olduğunu bulduk. Yine bölgedeki iş yerlerinin % 20’sinin adlarının yabancı dillerden alındığını tespit ettik. Kalan % l2 ise daha çok iş alanı ile ilgili cins adlardan seçilmiştir. “
