Ronald Fisher kimdir ve ne yapmıştır? Ronald Fisher hayatı, matematik, istatistik ve biyoloji alanındaki çalışmaları hakkında bilgi.
Ronald Fisher
Ronald Fisher’ın adı diğerlerinden daha az bilinmesine rağmen, yirminci yüzyılın en büyük bilim adamlarından biriydi.
Muhtemelen şimdiye kadarki en büyük istatistikçi olmanın yanı sıra, deneysel tasarımı icat etti ve nüfus genetiğinin temel kurucularından biriydi. Bağlantısız doğal seleksiyon kavramlarını ve Mendel’in kalıtım kurallarını birleştirdi. Nicel biyolojide Araştırma Çalışanları için İstatistiksel Yöntemler kitabının önemi, Isaac Newton’un “Fiziğin İlkesi – Principia in physics” ile aynıdır.
Genetikçi ve yazar Richard Dawkins’e göre Fisher, Charles Darwin’den bu yana en büyük biyologdu.
Hayatı
Ronald Aylmer Fisher 17 Şubat 1890’da Londra, İngiltere’de zengin bir ailede dünyaya geldi. Babası George Fisher, bir açık artırma şirketi işleten son derece başarılı bir güzel sanatlar satıcısıydı. Annesi Katie Heath, bir avukatın kızıydı.
Ronald’ın ebeveynleri onun için en iyi özel eğitimi sağladı, ancak bolluk hayatı geçiciydi. Annesi Ronald 14 yaşında öldü ve babasının işi 15 yaşındayken bozuldu. Aile Londra’nın en zengin bölgelerinden biri olan Hampstead’deki lüks bir konaktan fakir kısımlardan birinde küçük bir eve taşındılar. Ronald Harrow Okulu’nda zeki bir öğrenci olduğu ve burs kazandığı için eğitim görmeye devam etti.
Ailesinin kötü şansına ek olarak, Ronald gözleriyle ilgili sorun da yaşıyordu. Bununla birlikte, bu sorunu matematiğe bakış açısını değiştirdi. Sorunları zihninin gözünde görselleştirmeyi ve kağıt üzerinde değil de kafasında çözmeyi öğrendi.
Matematikten Biyoloji
Okulda bile Fisher kendini özellikle biyoloji ile ilgilenen bir bilim adamı olarak görüyordu. Ancak biyolojik yapıların isimlerini ve ayrıntılarını öğrenmekten hoşlanmazdı. Matematik üzerine çalışmaya karar verdi, matematik yoluyla biyolojiye en büyük katkıyı sağlayabileceğine inanıyordu.
1909’da 19 yaşındayken Cambridge Üniversitesi’ne burs kazandı. Üç yıl sonra matematikte birinci sınıf dereceyle mezun oldu.
Açıkça parlak bir matematikçi olmasına rağmen, öğretmenleri geleceği hakkında şüpheliydi. Matematikte olağan hesaplama ve kanıt süreçlerinden geçmek yerine doğru cevabı ‘görme’ ve yazma eğiliminde olduğu konusunda endişeliydiler.
Mezun olduktan sonra Fisher bir yıl daha Cambridge’de lisans teorisini de kapsayan lisansüstü fizik eğitimi alarak geçirdi.
Öjenik
Fisher lisans günleri boyunca evrim ve genetik konularına büyük ilgi duydu. Özellikle öjeni ile ilgileniyordu: insan ırkının seçici yetiştirme ile geliştirilmesi. Öjeni o zaman saygın ve popüler bir bilimsel konuydu.
Fisher, “sosyal olarak güçlü” insanların oranını artırmak istedi. Negatif öjeni (‘sosyal olarak zayıf’ insanların çocuk sahibi olmasını önleme) yerine pozitif öjeni (“sosyal olarak güçlü” insanları daha fazla çocuğa sahip olmaya teşvik eder) tercih etti.
1911’de hala bir lisans öğrencisi olan Fisher, Cambridge Üniversitesi’nin Eugenics Society’yi kurdu. Charles Darwin’in oğlu Leonard 1912’de topluma ders verdi. O ve Fisher hayat boyu arkadaş oldular.
Ronald Fisher’ın Zaman Çizelgesi ve Başlıca Bilimsel Başarıları
1912 – Maksimum olasılık yöntemini yarattığı ilk makalesini yayınladı. Bu yöntemi 10 yıl boyunca geliştirmeye devam etti.
1912 – Nüfus ortalamasından farklı bir örnek ortalaması olduğu ilkesini oluşturdu.
1913 – Bir sigorta şirketi için istatistikçi olarak çalıştı ve İngiltere Toprak Ordusu’nda eğitim gördü.
1914 – Birinci Dünya Savaşı’nın başında İngiliz Ordusu için gönüllü oldu ve zayıf gözlerinden dolayı reddedildi.
1914 – Lise matematik ve fizik öğretmeni oldu. Kısa süre sonra öğretmekten hoşlanmadığını, ancak geçimini sağlamanın başka bir yolunu bulana kadar devam etmesi gerektiğini fark etti.
1918 – Leonard Darwin’den mali yardım alarak kantitatif genetiği kuran bir dönüm noktası yayınladı: Mendel kalıtımının varsayımı üzerine akrabalar arasındaki ilişki. Fisher ayrıca varyans kavramını ilk kez tanıttı.
Fisher’ın yeni fikirleri ve biyolojik sorulara matematiksel yaklaşımı çoğu zaman anlaşılmadı ve bazen düpedüz direnişle karşılandı. Daha sonra yazacağı kitaplar biyoloji ve istatistikte önemli noktalara sahipti, ancak daha fazla anlaşılmadan önce genellikle daha ‘kullanıcı dostu’ bilim adamları tarafından açıklanmak zorundaydı.
1919 – Orta İngiltere’deki Rothamsted Deney İstasyonu’nda tarımsal araştırmalarda çalışan bir istatistikçi oldu. Burada 1842’den beri toplanan büyük miktarda biyolojik verilere erişebiliyordu. Matematiksel dehasını verilere uygulayarak modern deneysel tasarım araçlarını icat etmesini sağladı.
1921 – Varyans analizinin istatistiksel yöntemini oluşturdu ve olasılık kavramını tanıttı.
1924 – F dağıtımını yarattı
1925 – Araştırma Çalışanları için İstatistiksel Yöntemler kitabını yayınladı. Yayınlandığı tarihte olumlu eleştiriler almamıştır, ancak yakında zamanda istatistik ve biyolojide devrim yaptı.
1929 – Kraliyet Cemiyeti’ne seçildi, İngiltere’nin bilimsel seçkinlerine katıldı.
1930 – Doğal seleksiyon teorisini Mendel’in miras yasaları ile birleştiren, yeni nüfus genetiği alanını tanımlayan ve cinsel seleksiyon kavramını canlandıran Genetik Teorisi adlı kitabını yayınladı.Genetikçi James Crow bu kitabı “Türlerin Kökeni’nin doğal halefi” olarak nitelendirdi.
1933 – University College London’da Eugenics Profesörü olarak atandı. Bu görevde çalışırken insan kan gruplarının genetiğini inceledi, Rhesus sistemini açıkladı ve bugün hala kullanılan Rhesus fenotipleri ve genotipleri için Fisher-Race gösterimini oluşturdu.
1939 – University College London, Eugenics Departmanını kapattı ve Fisher, Rothamsted Deney İstasyonuna geri döndü.
1943 – Cambridge Üniversitesi Balfour Genetik Kürsüsü’ne atandı.
1952 – Kraliçe Elizabeth tarafından şövalye ünvanı verildi, Sir Ronald Aylmer Fisher oldu.
1955 – Bilimin en büyük ödüllerinden biri olan Kraliyet Cemiyeti’nin Copley Madalyası’nı aldı. Önceki alıcılar arasında Benjamin Franklin, Alessandro Volta, Michael Faraday, Robert Bunsen, Charles Darwin, Willard Gibbs, Dmitri Mendeleev, Alfred Russel Wallace, J.J. Thomson, Ernest Rutherford, Albert Einstein ve James Chadwick vardı.
1957 – Cambridge’deki görevinden emekli oldu, ancak iki yıl boyunca orada çalışmaya devam etti.
1959 – CSIRO’da E. A. Cornish ile araştırma yapmak için Adelaide, Avustralya’ya taşındı. 69 yaşında, taşınmasının ana nedenlerinden biri, Güney Avustralya’nın sıcak, güneşli ikliminden zevk almasıydı. Ronald Fisher, kolon kanseri için bir ameliyattan sonra 29 Temmuz 1962’de Avustralya’nın Adelaide şehrinde 72 yaşında öldü.
Kariyerinin sonunda, Fisher istatistiklere ayrılmış 7 kitap ve yaklaşık 400 akademik makale yazmıştı.
