Tahıl nedir? Tahıl çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Tahılın tarihçesi, tarihteki ilk üretimleri, tahıl hakkında bilgi.
Tahıl Çeşitleri
Tahıl; Arpa, buğday, çavdar, mısır, pirine gibi bir yıllık ve otsu bitkilerin genel adıdır.
Kuru meyveleri (ya da taneleri) insanların ve evcil hayvanların beslenmesine yarayan tahıllar, temelde, buğdaygiller (Graminaceae) ailesinde yer alır. Ilıman soğuk ülkelerde yetişen tahıllar genellikle buğday, çavdar, arpa ve yulaf; ılıman sıcak ve tropikal ülkelerde yetişenlerse genellikle mısır, pirinç, darı ve hintdarısıdır. Buğday tahıllar arasında en değerli olanıdır; tanelerinin öğütülmesinden elde edilen unla ekmek yapılır. Çavdarla da ekmek yapılır; öte yandan arpa ve yulaf daha çok hayvan yemi olarak kullanılır. Mısır ve pirinç, darı ve hintdarısından besin değeri yüksek unlar elde edilir; bu bitkilerin taneleri evcil hayvanların beslenmesinde de kullanılır. Tahılların tanelerinden ayrıca galeta, pasta, makarna, vb. besinler de yapılır.
Kaynak: pixabay.com
Buğday
Buğday (Triticum cinsi) Eski Dünya kökenlidir: Yumuşak buğday Batı Asya’daki dağlar ve yaylalardan, sert buğday da, Doğu Akdeniz havzasındaki ovalar ve Etyopya dağlarından dünyaya yayılmıştır. Buğday tarımı yaklaşık on bin yıl kadar önce Anadolu ve İran’da başladı; daha sonra, dünyanın tüm ılıman bölgelerinde yaygınlaştır. Buğday insanların temel bitkisel besinidir; geçmiş yüzyıllardaki kıtlıklara ve günümüzde Üçüncü Dünya ülkelerindeki açlığa karşı bir çaredir.
Kaynak: pixabay.com
Çavdar
Çavdarın (Secale cinsi) anayurdu Batı ve Orta Asya dağları ve yaylalarıdır; tarımı İ.S. I. yy’da Kuzey Asya ve Kuzey Avrupa’da yapılmaya başlanmıştır. Galyalılar tarafından çok eski tarihlerde benimsenen çavdar, Orta-çağ’da bile Fransa’nın birçok bölgesinde ekimi yapılan başlıca tahıldı; Massif Central’deki Segala’lar (çavdar yetiştirilen asitli toprak) en üstün çavdar ekimi alanlarıdır. Bu bitki de ekmek yapımında kullanılır; aynı zamanda hayvan beslenmesine de yarar. Sert iklimin egemen olduğu verimsiz topraklarda yetiştirilen çavdar daha çok dağlık bölgelere özgüdür.
Kaynak: pixabay.com
Arpa
Arpa (Hordeum cinsi) buğdayla birlikte, dünyada ekimi yapılan en eski tahıldır; buğdaygiller ailesinden bu iki bitkinin taneleri arkeoloji kazılarında çoğu kez birlikte bulunmaktadır. Arpanın kökeni, Batı ve Orta Asya’ nm dağlık bölgeleri ve yaylalarıdır; yabani arpa ve yabani buğday, doğal yetişme alanlarında çoğunlukla birliktedirler. Arpadan ekmek yapılmaz ama özellikle hayvan yemi olarak ve bira yapımında yararlanılır. Anayurdu Batı ve Orta Asya ile Doğu Akdeniz havzasındaki dağ ve yaylalar olan yulaf (Avena cinsi) İ.S. I. yy’da yetiştirilmeye başlanmıştır; bu tür ilkel tarım çalışmaları Yakındoğu’da da yapılmıştır. Yulaf insan besini olarak bir değer taşımaz, ama atlar için önemli bir besin kaynağıdır.
Kaynak: pixabay.com
Mısır
Mısırın (Zea cinsi) anayurdu Amerika kıtasıdır (Meksika, Orta Amerika); bu kıtada tarımı 5 000-6 000 yıldan beri yapılmaktadır; zamanla Amerika’nın tüm sıcak bölgelerine, Meksika’dan Peru’ya kadar yayılmıştır; Avrupalılar bu kıtaya geldiklerinde, mısır yerel halkın yetiştirdiği temel bitkilerden biriydi. Günümüzde, mısır dünyadaki tüm “sıcak ülkelerin” önemli tarım bitkisini oluşturmaktadır. Bununla birlikte, bu tahılın daha dayanıklı hale gelmesine olanak veren genetik ıslah çalışmaları sonucunda, mısır çeşitli ılıman topraklarda da yetiştirilebilmektedir. A.B.D’nde ortalama verim, dünyadaki tüm mısır üretici ülkelerdeki verimin iki katıdır.
Mısır Orta ve Güney Amerika ile Afrika’nın büyük bir bölümünde besin olarak kullanılan başlıca tahıldır; bulamaç (lapa), peksimet (galeta) ve ekmek halinde tüketilir. A.B.D. ve Avrupa’da ise özellikle hayvan yemi olarak kullanılır.
Kaynak: pixabay.com
Pirinç
Pirinç (Oryza cinsi) dünyadaki, özellikle Asya’da yaşayan insanların yarısının temel besinini oluşturur. Hindistan’ın tropikal bölgelerinde yabani halde bulunan pirinç, Asya’daki en eski tarım bitkilerinden biridir; Hindistan bölgesinde İ.Ö. II binyıldan beri ekilmektedir; daha sonra bu bölgeden Güney Çin, Japonya, Sri Lanka ve Cava’ya, son olarak da İran, Yakındoğu ve Mısır’a yayılmıştır. Arapların İspanya’ya götürdükleri pirinç, ardından İtalya ve Fransa’da ekilmeye başlanmıştır. Sıcak ülkelere özgü bir tahıl olan pirincin çok fazla sıcaklık ve suya gereksinimi vardır; genellikle sulamalı tarım yöntemleriyle yetiştirilir. Alman ürün hektar başına 20-60 kental kabuksuz tane (çeltik) arasında değişir.
Darı (Panicum miliaceum) Orta Asya kökenli bir bitkidir. Eski Dünya’da tarımı yapılan tahıllar arasında en eskilerinden biridir. Çin’de 5 000-6 000 yıldan beri ekilmektedir; buradan Hindistan’a ve Japonya’ya, ardından İran’a ve Afrika’ya, daha sonra da Avrupa’ya yayılmıştır. Eski Yunanlılar, Latinler, Germenler ve Galyalılar darıyı lapa olarak yerlerdi. İslavlar XX. yy’ın başlarına kadar darı lapası yapımını sürdürdüler; darının ekim alanı Ukrayna’da 1910’a doğru 600 000 hektarı kaplıyordu.
Hintdarısı (Sorghum vulgare) Afrika kökenlidir; bu tahıl Etyopya’dan Sudan’a kadar uzanan tropikal bölgede yabani durumda yetişir. Çok uzun zamandan beri Orta Afrika’da tarımı yapılan hintdarısı buradan Mısır’a sonra da İ.S. I. yy’da Hindistan v Çin’e geçmiştir. Hintdarısının tanelerinden insan ve hayvan besini olar. yararlanılabilmektedir.
