Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılması (23 Nisan 1920), Alınan Kararlar

Türkiye Büyük Millet Meclisi ne zaman ve nasıl açılmıştır? Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması, alınan kararlar ve önemi hakkında bilgi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılması (23 Nisan 1920)

İstanbul’un işgaliyle Ankara ve Mustafa Kemal ülkede söz sahibi tek yetkili olarak kalmıştı. Mustafa Kemal ilk iş olarak Ankara’da bir meclisin toplanmasını düşündü.

İstanbul’un işgali, Mebuslar Meclisi’nin bu kentte toplanmasının sakıncalı olduğunu zamanında hiç kimseye anlatamamış olan Mustafa Kemal’in haklılığını gözler önüne koymuştu. Mustafa kemal’in müthiş ilerigörüşlülüğü yeniden tasdiklenmişti. 19 Mart 1920’de “İllere, bağımsız sancaklara ve kolordu komutanlarına” gönderdiği bir genelge ile olağanüstü yetkilere sahip bir Kurucu Meclis’in en kısa sürede Ankara’da toplanacağı bildirilerek yeni seçimler yapılmasını emretmiştir.

Seçimlerin yapılmasından sonra Kurtuluş Savaşı’nı hazırlayan ve Cumhuriyet Türkiye’sinin aydınlık yolunu çizen ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı. Tarihler 23 Nisan 1920’yi gösteriyordu.

• ► Bu meclisin temeli Erzurum Kongresi’nde atılmış, Sivas Kongresinde de Milli Meclis’in kurulması yolunda karar alınmıştır.
• ► Meclisin açılmasıyla Temsil Kurulunun görevi sona ermiştir.
• ► Kapatılan Meclis-i Mebusan üyelerinin bir kısmı da, yeni meclise üye olarak kabul edilmişlerdir. TBMM’si milli iradeye saygılı olduğunu göstermiş olacaktır.

NOT: Seçimler ülkede bazı olayların çıkmasına neden olmuştur. Teali İslam Cemiyeti Şubesi’ne üye bazı kişiler Nevşehir’de olay çıkarmışlardır. Düzce, Hendek, Gerede bölgesinde ayaklanmalar başlamıştır.

Meclis başkanlığına Mustafa Kemal seçilmiş, Mustafa Kemal’in teklifi ile Meclis aşağıdaki kararları almıştır.

1. Hükümet kurmak gereklidir
2. Geçici bir hükümet başkam tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir.
3. Mecliste beliren milli iradenin yurdun alın yazısına doğrudan doğruya el koymasını kabul etmek temel ilkedir. TBMM’nin üstünde bir kuvvet yoktur.
4. Yasama ve yürütme görevleri TBMM’ne aittir.
5. Meclis içerisinden seçilecek olan bir kurul, hükümet görevi görür. Meclis Başkam hükümetin de başkanıdır.
6. Padişah ve halife, baskı ve zordan kurtarıldığı zaman, meclisin koyacağı yasal kurallar uyarınca durumunu alır.

KARARLARIN ÖNEMİ:

1. “Hükümet kurmak gereklidir” maddesi ile Meclis kuruculuk niteliğinin bulunduğunu göstermiştir.
2. İkinci madde ile devamlılığını belirtmiştir.
3. “TBMM’nin üstünde kuvvet yoktur” maddesi ile İstanbul hükümetini hukuken yok saymış, millet iradesi hakim kılınmıştır.
4. TBMM önce yasama ve yürütme sonra da “gaflet, hıyanet” içinde bulunanlara karşı çıkarılan Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile yargı gücünü aldı. Buna “Güçler Birliği” ilkesi denir. Bu ilkenin benimsenmesinin nedeni: Ortamın çabuk karar vermeyi ve bu kararların çabuk uygulanması gereğindendir. Hem İstanbul hükümetine hem de işgal devletlerine karşı mücadele veriliyordu. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında bu sistemin büyük yararlan olmuştur. Güçler Birliği ilkesini benimsemekle ileride Cumhuriyet yönetimine geçileceği kesin bir şekilde ifade edilmiştir.
5. Bir ihtilal meclisidir. Millet iradesine dayandığı, milli egemenlik ilkesini esas aldığı için demokratik karakterde ve yapıdadır.
6. İlk zamanlarda, ulusal birliğin bozulmasını önlemek, padişah ve halife yanlılarını da mücadeleye çekmek amacıyla TBMM’si bu kurumların durumlarını askıya almış ve her türlü tartışmanın dışında tutulmuştur.
7. 23 Nisan 1920‘de açılıp, 1 Nisan 1923’te seçimlerin yenilenmesine kadar görev yapan meclise I. TBMM denir. Hem millet egemenliğini yerleştirmiş hem de Kurtuluş Savaşı’nı yönetmiştir. Bir idealistler meclisidir. ► I. Meclis inkılap olarak sadece saltanatı kaldırmıştır.
8. TBMM millet iradesi ile seçildi, padişahın rolü olmadı. Tayinle görev yapan Meclis-i Ayan gibi üyeler bulunmuyordu.