Sumak nasıl bir bitkidir, nasıl kullanılır? Sumak ne işe yarar, kullanım alanları, sağlık için faydaları ve yan etkileri nelerdir?
Sumak nedir?
Sumak, Anacardiaceae olarak bilinen bir bitki ailesine ait çeşitli çiçekli çalıdır. Bilimsel adı Rhus coriaria’dır. Bu ailenin diğer ortak üyeleri arasında kaju ve mango bitkileri bulunur. Sumak, subtropikal ve ılıman iklimlerde büyür ve Akdeniz, Asya ve Afrika’nın çeşitli kısımları da dahil olmak üzere tüm dünyada yetişir.
Kaynak: pixabay.com
Hepsi Rhus cinsine ait olan 200’den fazla farklı sumak türü vardır. Bununla birlikte, Rhus coriaria – veya Suriye sumağı – insanların yemek pişirme ve bitkisel ilaçlar için en sık yetiştirdiği çeşittir. Sumak, ürettiği büyük, yoğun, parlak kırmızı, bezelye büyüklüğünde meyve kümeleriyle karakterizedir.
İnsanlar çay yapmak için taze meyveleri demleyebilir, ancak daha çok bitkisel takviye veya yemeklik baharat olarak kullanmak için kurutur ve toz haline getirirler.
Sumak baharatı zehirli sumak ile karıştırılmamalıdır.
Zehirli sumak ilişkili olsa da, tamamen farklıdır. Zehirli sumak beyaz renkli meyve üretir ve zehirli sarmaşık veya zehirli meşe ağacındakine benzer alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Potansiyel faydalar
Sumak muhtemelen en iyi yemek baharatı olarak bilinir. İnsanlar ayrıca yüzyıllardır geleneksel bitkisel ilaç uygulamalarında da kullandılar. Sumakın insanlar üzerindeki etkilerine dair bilimsel kanıtlar eksiktir. Bununla birlikte, erken araştırmalar, potansiyel sağlık yararları olabileceğini düşündürmektedir.
Önemli besinler içerir
Sumakın tam besin profili büyük ölçüde bilinmemektedir, ancak bazı araştırmalar bir dizi faydalı besin içerdiğini öne sürmektedir. Bunlar arasında lif, sağlıklı yağlar ve bazı temel vitaminler bulunur.
2014 yılında yapılan bir analiz, besleyici olarak kurutulmuş sumağın yaklaşık% 71 karbonhidrat,% 19 yağ ve% 5 proteinden oluştuğunu buldu. Sumaktaki yağın çoğu, oleik asit ve linoleik asit olarak bilinen iki belirli yağ türünden gelir.
Oleik asit, genellikle kalp sağlığıyla ilişkili bir tür tekli doymamış yağdır. Aynı zamanda zeytin ve avokado da dahil olmak üzere diğer yaygın bitki bazlı gıdalarda bulunan birincil yağdır. Linoleik asit, sağlıklı cilt ve hücresel zarların korunmasında rol oynayan temel bir tür çoklu doymamış yağdır.
2004 yılında taze sumak meyvesinin kimyasal analizi, bunun % 14’ünden fazlasının sindirim sağlığını destekleyen bir besin maddesi olan liften oluştuğunu buldu. Sumakın kesin mikro besin içeriği hakkında çok az veri vardır, ancak bazı araştırmalar, en azından eser miktarda C, B6, B1 ve B2 vitaminleri de dahil olmak üzere birkaç temel besin içerdiğini göstermektedir.
Antioksidanlar açısından zengindir
Sumak, birçok antioksidan bileşik bakımından zengindir. Uzmanlar, bunun sumağın geniş terapötik potansiyelinin birincil nedeni olabileceğine inanıyor. Sumak, tanenler, antosiyaninler ve flavonoidler dahil olmak üzere güçlü antioksidan aktiviteye sahip çok çeşitli kimyasal bileşikler içerir. Antioksidanlar, hücrelerinizi hasardan korumak ve vücuttaki oksidatif stresi azaltmak için çalışır.
Sumak gibi gıdalardaki antioksidanların iltihabı azaltmada rol oynayabileceğine dair kanıtlar da var. Kalp hastalığı ve kanser gibi iltihaplı hastalıkları önlemeye yardımcı olabilirler.
Dengeli kan şekerini teşvik edebilir
Bazı araştırmalar, sumağın tip 2 diyabetli kişilerde kan şekerini yönetmek için etkili bir araç olabileceğini öne sürüyor. Diyabetli 41 kişiden oluşan 2014 yılında yapılan bir çalışmada, günlük 3 gramlık sumak dozunun kan şekeri ve antioksidan seviyeleri üzerindeki etkisi değerlendirildi.
3 aylık çalışmanın sonunda, sumak takviyesi alan grup, plasebo alanlara kıyasla ortalama kan şekeri ve antioksidan seviyelerini önemli ölçüde iyileştirdi.
Benzer bir başka çalışma, diyabetli 41 kişiden oluşan bir grubun 3 ay boyunca her gün 3 gramlık sumak tozu almasını istedi. Sumak grubu, dolaşımdaki insülinde % 25’lik bir azalma yaşadı, bu da sumak takviyesinin bir sonucu olarak insülin duyarlılığının artmış olabileceğini düşündürdü.
Bu noktada, bilim insanlarının sumağın diyabet yönetimi için bir bakım planına en iyi şekilde nasıl uyabileceğini belirlemek için daha fazla araştırma yapmaları gerekiyor.
Kaynak: pixabay.com
Kas ağrısını hafifletir
2016 yılında yapılan bir araştırma, 40 sağlıklı insana sumağın kas ağrısını hafifletme potansiyelini araştırmak için bir sumak içeceği veya plasebo verdi.
4 haftalık çalışmanın sonucunda, sumak içeceği alan grup, plasebo içeceği alan gruba kıyasla önemli ölçüde daha az egzersize bağlı kas ağrısı bildirdi. Sumak grubu ayrıca dolaşımdaki antioksidan seviyelerinde önemli artışlar yaşadı. Çalışma yazarları, bunun gözlemlenen ağrı giderilmesine neden olabileceğini öne sürdü.
Bu sonuçlar umut verici olsa da, insanların daha büyük popülasyonlarda kas ağrısını hafifletmek veya egzersiz performansını desteklemek için sumağı nasıl kullanabileceklerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Olası olumsuz yönler ve güvenlik önlemleri
Sumak, güvenlik açısından iyi bir geçmişe sahiptir ve mevcut klinik araştırmalarda herhangi bir advers reaksiyon bildirilmemiştir. Bununla birlikte, sumak kaju ve mango ile ilgili olduğundan, bu yiyeceklere alerjisi olan kişiler, herhangi bir potansiyel alerjik reaksiyondan kaçınmak için sumaktan uzak durmak isteyebilirler.
Sumak kan şekerini düşürebileceğinden, kan şekerini düşüren ilaçlar alıyorsanız da önerilmez. Dahası, sumak ile zehirli sumağı karıştırmamanız çok önemlidir.
Zehirli sumak veya Toxicodendron vernix, yenilebilir sumak bitkisinin ürettiği kırmızı renkli meyvelerin aksine beyaz renkli meyveler üretir. Zehirli sumak ciltte iltihaplı, kaşıntılı kurdeşenlere neden olabilir. İnsanlar onu asla yutmamalı.
Eğitimsiz insanlar için sumak ve zehirli sumak arasında ayrım yapmak zor olabileceğinden, sumak alırken yardım alın.
Nasıl kullanılır?
Sumak, yiyeceklerde veya bitkisel ilaç olarak kullanabileceğiniz kendine özgü bir baharattır.
Mutfak kullanımları
İnsanlar en çok sumağı baharat olarak kullanırlar. Diğer birçok mutfak baharatı gibi, sumak da çeşitli yemeklerin lezzetini ve rengini artırabilir. Özellikle Orta Doğu ve Akdeniz mutfaklarında popülerdir.
Sumağın zengin bir kırmızı rengi, narenciye benzeri bir kokusu ve limon suyuna benzer farklı bir ekşi tadı vardır. İnsanlar bazen onu sumaklı limonata olarak bilinen tatlı ve ekşi bir içecek yapmak için kullanırlar.
Sumak kurutulduğunda ve öğütüldüğünde kaba, kumlu bir dokuya sahiptir. Öğütülmüş sumak, ızgara etler ve sebzeler, tahıllar, unlu mamuller ve tatlılar dahil olmak üzere birçok yemeğe asitlik, parlaklık ve renk katmak için harikadır.
İnsanlar onu baharat karışımlarının ve sosların lezzetini arttırmak için sıklıkla kullanırlar.
Bitkisel takviyeler
Sumak ticari olarak bitkisel bir takviye olarak mevcuttur. İnsanlar tipik olarak onu kapsül şeklinde alırlar, ancak bunu bir çay veya tentür olarak da alabilirsiniz.
Veri eksikliği nedeniyle, sumağı tıbbi olarak kullanmak için açıkça belirlenmiş bir doz yoktur. Bununla birlikte, klinik araştırmalar, günde 3 grama kadar olan dozların güvenli olduğunu göstermiştir.
Sizin için güvenli ve uygun olduklarından emin olmak için sağlıklı yaşam rejiminize sumak takviyeleri eklemeden önce daima sağlık uzmanınıza danışın.
Özetle;
Sumak, tüm dünyada yetişen bir bitkidir. Büyük kırmızı meyveler kümeleriyle karakterizedir.
İnsanlar bu meyveleri bitkisel bir ilaç veya yemeklik baharat olarak kullanmak için kurutur ve toz haline getirir.
Sumak, çeşitli besinler ve antioksidan bileşikler bakımından zengindir. Erken araştırmalar, kan şekeri kontrolü ve egzersize bağlı kas ağrısının hafifletilmesi için faydalı olabileceğini düşündürmektedir. Ancak, daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Yerel marketinizin baharat reyonunda sumak bulmanız olasıdır. Etlerin, tahılların ve sebzelerin asitliğini artırmak için mutfakta kullanın.
Tıbbi olarak kullanmayı planlıyorsanız, sizin için doğru seçim olduğundan emin olmak için sağlık uzmanınıza danışın.
