Hem Almanya’nın hem de Avrupa’nın en önemli şehirlerinden birisi konumunda yer alan Berlin tarihi ile ilgili olarak bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Berlin’de yer alan meşhur Brandenburg Kapısı
Berlin birçok büyük Avrupa şehirlerinden çok daha yeni bir şehirdir. XII. yüzyılda Elbe’nin doğu kıyısında küçük bir toprak parçası üzerinde kuruldu. Tarihi vesikalarda adının ilk geçişi 1230 yılına rastlar.
XIII. yüzyılda Berlin’in doğusunda Köln adında bir başka şehir gelişmeye başladı. Bu iki şehir arasında bazı ticaret münasebetleri oluyordu. Her ikisi de Hanse Birliği’ne girdiler.
XV. yüzyılda Hohenzollern Prensi II. Friedrich bu iki şehri kendi emri altına aldı, Köln topraklarında bir kale yaptırdı. Ondan sonra gelenler bu kalenin içinde bir saray yaptırdılar. Böylece Berlin XV. yüzyıldan itibaren Birinci Dünya Savaşı’na kadar Hohenzollern hükümdar ailesinin başkenti oldu.
Hahenzollern ailesi hükümranlığını Brandenburg’dan Prusya’ya yayınca Berlin’i de büyütmeye önem verdi. XVII. yüzyılda Büyük Kurfürst (seçmen prens) Friedrich Wilhelm iki kilometreye yakın uzunluktaki Unter den Linden Caddesini açtırdı. Bu cadde saraydan hanedanın av alanı olan Tiergarten’e kadar uzanıyordu. 1740’ta tahta çıkan Büyük Friedrich ise geniş bir yazlık saray, Unter den Linden’de de bir opera binası yaptırdı. Artık şehir güzelleşmeye başlamıştı. Ondan sonra gelen II. Friedrich Wilhelm, Tiergarten’in girişindeki meşhur Brandenburg Kapısı’nı yaptırdı, orasını bir umumi park haline getirdi. Berlin’i meydana getiren kasabalar artık bir idare altında birleşmiş; eski kale duvarları yıkılarak şehrin genişlemesi sağlanmıştı. Şehrin XVII. yüzyılın ortalarında 10.000 den ibaret olan nüfusu XVIII. yüzyılda Fransa’dan gelen göçmenlerin de katılması ile 150.000’i bulmuştu.
XIX. yüzyılın başlarında Friedrich Wilhelm Üniversitesi kuruldu (1809), Opera ve Müze açıldı, böylece Berlin memleketin kültür merkezi haline geldi. 1871’de İmparatorluğun başkenti oluşundan sonra da büyük bir hızla gelişmeye başladı. O tarihte şehrin nüfusu 826.000 iken 1910’da 3.730.000’e, 1933’te de 4.236.000’e çıktı. Bu gelişmenin yanı sıra Berlin Almanya’nın kültür, sanat ve endüstri merkezi haline geldi. Üniversiteden başka bilim ve sanat akademileri, çeşitli yüksek okullar, müzeler kurulmuştu.
İkinci Dünya Savaşı’nda Berlin
Hitler’in iktidara gelmesinden sonra Berlin daha büyük bir gelişme gösterdi. Şehir modern binalarla donandı, büyük stadyumlar yapıldı. (1936 Olimpiyatları Berlin’de yapılmıştır.) İkinci Dünya Savaşı’ndan önce şehirde 44 tiyatro ve opera vardı. Öte yandan, şehir ticaret ve endüstri alanında da gelişiyordu. Kuzey bölümünde büyük bir makine ve demir endüstrisi doğmuştu.
Berlin İkinci Dünya Savaşı sırasında en çok yakılıp yıkılan şehirlerden biri olmuştur. Bilhassa 1943’ten itibaren şiddetlenen bombardımanlar şehrin % 75’ini yerle bir etmişti. 1940 ağustosundan 1945 nisanına kadar Berlin’e 76.652 ton bomba atılmış, ayrıca nisan içinde de Rus topçu kuvvetleri 40.000 ton ağırlığında mermi yağdırmıştır. Berlinliler korkunç bir sefalet içindeydi. Nihayet şehir 2 mayıs 1945’te Mareşal Jukov’un birliklerine teslim oldu. Haziranda da dört işgal bölgesine ayrıldı. 17 haziran 1946’da Büyük Berlin denilen arazi için bir idare yasası yapılmış, şehir 20 semte bölünmüştür. Bu dört işgal bölgesi arasında çıkan anlaşmazlıklar neticesinde 1948 sonbaharında Berlin, Batı ve Doğu olmak üzere ikiye ayrıldı.
Batı Berlin. — Amerika, İngiltere ve Fransa bölgelerinden ibaret olan ve Batı Almanya idaresine verilmiş bulunan kesimdir.Yüzlölçüm olarak 500 km²’dir.
Batı Almanya ile ulaştırma hava, kara ve demiryolu vasıtası ile yapılırdı. 1948 haziranında Ruslar Batı Berlin’in kara ve deniz yollarını kapamış, Batılıları şehri bırakmaya zorlamak istemişlerdi. Bunun üzerine Müttefikler bir «hava köprüsü» kurdular, iki milyondan fazla Berlin’linin günlük ihtiyacını uçaklarla yapılan ulaştırma ile karşıladılar. Bu hareket tarihte eşi görülmemiş bir hava ulaştırması oldu. Ruslar 1949 mayısında kara yolunu yeniden açtılar.
Berlin Üniversitesi doğu bölümde kaldığından batıda 1948’de bir Serbest Üniversite kurulmuş, yeniden okullar ve tiyatrolar açılmaya başlanmıştır.
Doğu Berlin. — Doğu Almanya’nın başkentidir. Berlin’in Rus işgal bölgesini teşkil eden doğu kesimi, savaştan sonra bu adla anılmaya başlanmıştır. Doğu Berlin’in yüzölçümü 400 km² kadardı.
9 Kasım 1939’a kadar iki Berlin olarak devam eden bu durum. Bu tarihte meşhur Berlin Duvarı’nın yıkılması ile iki Berlin’in ve dolayısı ile iki Almanya’nın birleşmesi ile son bulmuştur. İki Almanya birleşince Berlin kenti yeni kurulan bu Almanya’nın başkenti olarak kabul edilmiştir. Berlin günümüzde Almanya’nın en önemli kenti konumundadır.
