Nureddin Paşa kimdir ve ne yapmıştır? Nureddin Paşa hayatı, biyografisi, siyasi ve askeri kariyeri hakkında bilgi.
Nureddin Paşa
Nureddin Paşa; (d. 1873, Bursa – ö. 18 Şubat 1932, İstanbul), Kurtuluş Savaşı’nda 1. Ordu komutanlığı yapmış askerdir.
Müşir İbrahim Paşa’nın oğluydu. 1893’te Harbiye Mektebi’ni bitirdi. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’na babasının yaveri olarak katıldı. 1909’da rütbesi miralaylıktan (albay) binbaşılığa indirilerek bir süre açığa alındı. Trablusgarp (1911) ve Balkan (1912-13) savaşlarına katıldı. 1914’te rütbesi yeniden miralaylığa yükseltildi, ardından I. Dünya Savaşı’na katıldı. Aralık 1915’te General Townshend komutasındaki İngiliz ordusunu Irak’ta Kutü’l-Amare’de kuşattı. 1918’de mirliva (tuğgeneral) oldu, 21. Kolordu komutanlığına ve izmir valiliğine atandı. Görevinden alındıktan bir süre sonra Kurtuluş Savaşı’na katılmak amacıyla Ankara’ya gitti (Haziran 1920). Özel koşullar ileri sürmesi üzerine kendisine bir süre görev verilmedi.
Aralıkta Orta Anadolu’da güvenliği sağlamakla görevli Merkez Ordusu komutanlığına getirildi. Buradaki uygulamaları nedeniyle görevinden alındı (Kasım 1921). TBMM’de hakkında dava açılması yolunda karar alınmasına karşın, Mustafa Kemal’in (Atatürk) araya girmesiyle yargılanmaktan kurtuldu. Büyük Taarruz’un (26 Ağustos-9 Eylül 1922) hemen öncesinde 1. Ordu komutanlığına atandı. Yunan işgal kuvvetlerinin kesin yenilgiye uğratıldığı bu harekâtın başarıya ulaşmasında önemli rol oynadı. Başkumandanlık Meydan Savaşı’ndan (30 Ağustos 1922) sonra ferikliğe (korgeneral) yükseltildi. 1. Ordu komutanı ve İzmir vali vekili olarak İzmir’e girdi. İzmir’in Yunanlılarca işgali sırasında etkin rol oynamış olan Metropolit Hrisostomos’un (ö. 10 Eylül 1922) İzmir’de, İstanbul’da tutuklandıktan sonra yargılanmak üzere Ankara’ya götürülen Kurtuluş Savaşı muhaliflerinden gazeteci ve yazar Ali Kemal’in (ö. 6 Kasım 1922) İzmit’te halk tarafından linç edilmelerine göz yumdu. Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasından sonra 1. Ordu karargâhı kaldırılınca açıkta kaldı. II. dönem (1923-27) Bursa mebusu olarak TBMM’ye girdi. İzmir Fatihi, Karahisar ve Dumlupınar Muharebeleri Galibi Gazi Nureddin Paşa Hazretlerinin Tercüme-i Hâli (1923) adlı bir yaşamöyküsü yayımlattığından Mustafa Kemal tarafından Nutuk’ta yaşamı ve eylemleri de ele alınarak eleştirilmiştir.
