Şemseddin İltutmuş kimdir? Büyük Delhi sultanı Şemseddin İltutmuş hayatı, biyografisi, hükümdarlığı, dönemi önemli olaylar hakkında bilgi.
Şemseddin İltutmuş; (ö. 29 Nisan 1236), Delhi Sultanlığı’nda Muizziler hanedanının üçüncü ve en büyük hükümdarıdır.
Kölemen olan İltutmuş daha sonra kızıyla evlendiği efendisi Kutbeddin Aybeg’in yerine geçti (1211). Kuzey Hindistan’da Müslümanların egemenliğini güçlendirerek genişletti. Delhi’yi başkent edindikten sonra Kutb Minar adlı büyük bir zafer kulesi inşa etti.
Şemseddin İltutmuş
Gürlu Muhammed’in ve Kutbeddin’in hükümdarlık dönemlerinde iyi bir yönetici olarak yetiştirilmiş, becerikli ve sabırlı bir devlet adamıydı. Tahta çıktıktan sonra yönetimdeki zayıflamanın yanı sıra Muhammed’in vârisi olduğunu öne süren Gazne yöneticisi Taceddin Yıldız’la ve kaybettikleri topraklan geri almaya çalışan Hindularla uğraşmak zorunda kaldı. 1215’te tutsak ettiği Taceddin sonradan cezaevinde öldü. 1225’te ayaklanan Bengal valisine boyun eğdirdi.
Ardından Müslümanların elindeki toprakları pekiştirmeye girişti. Batıya doğru akınlara başlayan Moğol ordularıyla çatışmaya girmekten kaçındı ve etkili bir yönetsel yapı kurmayı başardı. Yönetim sanatı üzerine yazılmış 11. yüzyıl İslam klasiklerini titizlikle inceledi; yönetim ve savaş sanatı üzerine ilk Hint-Müslüman klasiği olan Âdâbü’l-Mülûk onun adına yazıldı.
Danışmanlarının kışkırtmalarına karşın Hindulara hoşgörülü davrandı. Delhi’de gelişkin bir su şebekesi, camiler ve gösterişli yapılar inşa ettirdi. Çevresinde çağdaşlarının övgüyle söz ettiği Vezir Cuneydi gibi danışmanlar topladı.
İltutmuş’un büyük oğlu kendisinden önce ölmüştü. Öbür oğullarıysa tahtın gerektirdiği yeterlikten yoksundular. Kızı Raziye’nin (Raziyeddin) eksiksiz bir eğitim görmesini sağlayarak yerine onun geçmesini istedi. Bu isteği, kölemenlerden oluşan ve Kırklar denen danışma kurulunu rahatsız etti. Raziye kısa süre için tahta çıktıysa da, Bir Habeşi’ yi önemli bir göreve getirdiği için düşürüldü.
