Bağlaç nedir?Bağlaçların özellikleri nelerdir? Bağlaç örnekleri, ünlem örnekleri, hakkında bilgi.
BAĞLAÇ
Cümleleri ve cümlelerde eşit öğeleri bağlamaya yarayan sözcük ya da söz öbekleridir.
• Sıkı giyindik; ancak üşümekten kurtulamadık, (iki cümleyi)
•Hem kentin hem sarayın anahtarını vermiş Keloğlan’a, Sultan, (iki tamlayanı)
•Özlem’in defteri ve kitabı yanında değildi, (iki tamlananı)
•Güzel ama güzel bir kızdı, (pekiştirme amacıyla iki aynı sıfatı)
•Ha siz almışsınız ha biz almışız! (fark etmez anlamıyla iki cümleyi)
• İster çalışırsın ister çalışmazsın, (iki cümleyi)
•Ya görevini tam yaparsın ya bu işi bırakırsın.(iki cümleyi)
ne …ne” bağlacı yüklemleri olumlu olan cümlelerde kullanılır; kullanıldığı cümlelerin anlamı olumsuz olur: • Ne gördüm ne duydum, (görmedim-duymadım)
DİKKAT!
AdvertisementBağlaç olan “da / de” ile ad durum eki olan “-da / -de”yi karıştırmamak gerekir. Ad durum eki olan -da / -de sözcüğe bitişik yazılır, benzeşme kuralına uyup -ta / -te biçiminde gelebilir. Bağlaç olan “da/de” ayrı yazılır, cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulmaz; ancak daralabilir. Yerine “dahi / bile” sözcükleri girebilir.
Evde kimse yok. (Ad durum eki)
Odanı da temizledim. (Bağlaç)*********************
Bağlaç olan “ki” çoğunlukla ayrı yazılır. Diyelim ki sınavı kazandın … (Bağlaç)
“Sanki – oysaki – mademki -belki – halbuki – meğerki” sözcüklerinde ise bağlaç olduğu hâlde bitişik yazılır. Bunlar kalıplaşmış kullanımlardır.
Edatlar (ilgeçler) cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur. Bağlaçlar cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulmaz; ancak daralabilir.
ÜNLEM
Asıl işlevi seslenme olan, duyuşları da anlatan sözcüklerdir.
• Seslenme ünlemleri: ey, hey, ha, ayol …
• Duyuş ünlemleri: eyvah, vah, vah vah …
Genellikle ünlemden ya da ünlem öbeğinden sonra virgül konur, ünlem işareti cümlenin sonuna getirilir: ***Ah koca yayla, her köşeni dolaşabilsem! ***Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın!
