Enver Hoca kimdir ve ne yapmıştır? Enver Hoca siyasi hayatı, biyografisi, çalışmaları hakkında bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Enver Hoca Kimdir?
Enver Hoca; (d. 16 Ekim 1908, Gjirokaster – ö. 11 Nisan 1985, Tiran, Arnavutluk), Arnavutluk’ta sosyalist yönetimin ilk devlet başkanıdır.
Bir kumaş tüccarının oğluydu. Korçe’daki Fransız lisesinde öğrenim gördü; ayrıca Tiran’daki Amerikan Teknik Okulu’nda da okuduğu söylenir. 1930’da devlet bursuyla Fransa’daki Montpellier Üniversitesi’ne gitti. Daha sonra 1934-36 arasında Brüksel’deki Arnavutluk Başkonsolosluğu’nda çalıştı ve hukuk öğrenimi gördü. 1936’da Arnavutluk’a dönerek Korçe’daki eski okulunda öğretmenliğe başladı.
1939’da İtalyanların Arnavutluk’u işgalinden sonra kurulan Arnavutluk Faşist Partisi’ne katılmayı reddettiğinden işine son verilince Tiran’da bir tütüncü dükkânı açtı; dükkân, bir komünist hücrenin merkezi olarak da işlev görüyordu. İtalya ve Almanya’nın 1941’de Yugoslavya’ yı paylaşmalarından sonra Arnavutluk Komünist Partisi’nin (sonradan Arnavutluk Emek Partisi) kurulmasında rol oynayan Enver Hoca, 1943’te partinin direniş kolunun başına geçti.
Kasım 1944’te Enver Hoca’nın başkanlığında kurulan hükümet Müttefikler tarafından tanındı. Enver Hoca 1944-54 arasındaki başbakanlık görevi sırasında bir dönem (1946-53) dışişleri bakanlığını da yürüttü. 1954’te Arnavutluk Emek Partisi Merkez Komitesi’nin birinci sekreterliği görevini üstlendi.
II. Dünya Savaşı’nın ardından Arnavutluk Yugoslavya’nın koruması altında bir sosyalist cumhuriyet oldu. Bu vesayeti reddeden Enver Hoca, Stalin ile Tito arasındaki anlaşmazlıktan yararlanarak 1948’de Yugoslavya ile bağları kopardı. Nikita Kruşçev‘ in 1959’da Arnavutluk’a yaptığı ziyaret bu ülkenin Sovyet blokuna bağlılığını pekiştirdiyse de, 1960’tan sonra bozulmaya başlayan Arnavutluk-SSCB ilişkileri Aralık 1961’de tümüyle kesildi. Aynı dönemde, Mao önderliğindeki Çin’le Arnavutluk arasındaki ilişkiler güçlendi. Ama bu ittifak da uzun ömürlü olmadı. Çin’in, ABD ile daha iyi ilişkiler kurduğu bir dönemde ortaya atılan “üç dünya” kuramını, Enver Hoca’nın 7 Temmuz 1977’deki bir konuşmasında eleştirmesinin ardından, 1978’de Çin Arnavutluk ile bütün ekonomik ve askeri bağlarını kopardı.
Kaynak – 2
Enver Hoca; Arnavut devlet adamıdır (Grokastra 1908 – Tiran 1985).
Fransızca öğrenim yapan Korça Lisesi’nde Kral Ahmet Zogo’nun baskıcı yönetimi devralmasıyla (1925) başlatılan protesto gösterileri sırasında tutuklandı. 1930’da devlet bursuyla Fransa’da yükseköğrenim görmeye gitti. Fransız komünistleriyle ilişki kurarak yayın organları l’Humanite’de Arnavutluk’taki baskıları eleştirince bursu kesildi. Brüksel Üniversitesi’nde öğrenimini tamamladı. Korça’da lise öğretmenliği yapmaya başladı (1939). Korça Grubu’nda devrimciler arasında yer aldı. İtalya, 7 Nisan 1939’da Arnavutluk’u ele geçirince Arnavut ulusunu düşmana karşı savaşacak tek cephede birleştirmeye çağırdı. Kasım 1941’de Arnavutluk Komünist Partisi, Enver Hoca başkanlığında kuruldu.
1942’de Naziler Arnavutluk’a girince partizan direnişin başında düşmana karşı mücadeleyi başlattı. Ekim 1944’te Geçici Hükümet başkanlığına getirildi, başkomutanlığı da üstlendi. 1945’teki Kurucu Meclis Seçimleri’nde partisi çoğunluğu sağlayınca Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu (1946). Başbakan olan Enver Hoca 1948’de partinin adını Arnavutluk Emek Partisi’ne çevirdi, genel sekreterliğini üstlenerek ülkenin en güçlü kişisi oldu. 1954’te hükümet başkanlığını Mehmet Şehu’ya bırakarak parti genel sekreteri olarak kaldı.
1953’te Stalin‘in ölümüyle Sovyetler’i ideolojik sapmayla suçlayınca ilişkileri soğudu. Bu arada Çin’e yaklaştı. 1961’de SSCB ile diplomatik ilişkilerini kesti. SSCB kuvvetlerinin Çekoslovakya’ya girmesiyle (1968) Varşova Paktı’nda ayrıldı. 1976’da yeni bir anayasanın hazırlanmasını sağladı. 1977’ye kadar Çin ile iyi olan ilişkileri 1977’de Çin-Vietnam arasında çıkan çatışmada Arnavutluk’un Vietnam’ı haklı bulmasıyla sona erdi (1978). Bu tarihten sonra Enver Hoca yansızlık tutumu izledi. 1982’de SSCB ile ilişkileri düzeltmek için çağrıda bulundu. 1953’ten beri politbüro ve devlet başkanı olan Hacı Leşi’yi görevden alarak yerine Ramiz Alia’yı atadı (1982). Etkisini ölümüne kadar sürdürdüyse de ölümünden sonra sosyalist blokta oluşan değişimlerin ardından Arnavutluk halkı, Enver Hoca’nın heykellerini kırarak eski saygınlığının kalmadığını ortaya koydu.
