Hepatit C nedir, Hepatit C ne zaman ve neden ortaya çıkar? Hepatit C belirtileri, tedavi yöntemleri ve korunma hakkında bilgi.
Arka resim kaynak: pixabay.com
Hepatit C
Hepatit C (Hep C, HCV) Nedir?
Hepatit C (HCV), karaciğerin iltihabına neden olan bir virüstür. Hepatit karaciğer iltihabı demektir. Hepatit A ve hepatit B’yi içeren virüs ailesinin bir üyesidir. Virüsler farklı davranır ve farklı iletim şekillerine sahiptir. Hepatit C ciddi karaciğer hasarına, karaciğer yetmezliğine, karaciğer kanserine ve hatta ölüme neden olabilir.
Hepatit C virüsü taşıyan insanların %75 – 80 i kronik hepatit C’dir. Hepatit C hastası olan birçok insan, virüsün vücuda girmesini izleyen onyıllar içinde hiçbir semptom yaşamadığı için hasta olduğunu bilmez.
Çocuklarda Hepatit C
Hepatit C çocuklarda sık görülür. Çoğu çocuk doğumda hepatit C ile enfekte olur. Gençlerde, uyuşturucu kullanımı ve çok eşlilik hastalığa yakalanma riskini arttırır. Çocuklarda hepatit C vakalarının% 40’ında virüs doğumdan sonra 2 yaşına kadar kendi kendine kaybolur.
Hepatit C Nasıl Bulaşır?
Hepatit C kan yoluyla bulaşan bir hastalıktır, yani virüslü kanla temas yoluyla bulaşır. Genellikle virüs vücuda cilt üzerindeki bir yara yoluyla girer.
Hepatit C’nin en yaygın bulaşma yolu enjeksiyon ilacı kullanımıdır. İğneleri, enfekte olmuş kişiler ile paylaşmak, hepatit C’ye sebep olabilir. Sağlık uzmanları, iğne yaralanması yoluyla virüsü kapabilirler. Hepatit C’ye yakalanmış annelerin bebekleri virüsü nadiren kaparlar. Hepatit C, virüsü bulaşmış biriyle cinsel ilişkiye girerek veya virüsü taşıyan birinin kişisel eşyalarını (diş fırçası gibi) kullanmak virüsun bulaşmasına sebep olabilse de bu vakalar nadirdir.
Hepatit C (Hep C) Belirtileri
Hepatit C virüsü taşıyan kişilerin yaklaşık % 70 ila % 80’inde, özellikle erken dönemlerde herhangi bir belirti bulunmamaktadır. Bu insanlarda semptomlar karaciğer hasarının ortaya çıktığı yıllar hatta on yıllar sonra gelişebilir. Diğerlerinde, enfeksiyondan sonraki 2 hafta ile 6 ay arasında semptomlar geliştirir. Belirtilerin gelişmesinde ortalama süre virüsün bulaşmasından sonraki 6 ila 7 haftadır. Hepatit C enfeksiyonu olan fakat herhangi bir belirti göstermeyen bir kişi virüsü başkalarına da bulaştırabilir. Hepatit C belirtileri:
Hafif-şiddetli ateş
yorgunluk
Karın ağrısı
İştah kaybı
Mide bulantısı
Kusma
Eklem ağrısı
Koyu idrar
Kil renkli dışkı
Cildin sararması (sarılık)
Akut ve Kronik Hepatit C Enfeksiyonu
Akut hepatit C enfeksiyonu, yeni virüs alındıktan sonraki 6 ay içinde ortaya çıkan semptomları ifade eder. Hepatit C bulaşan kişilerin yaklaşık % 20-30’u akut hastalık geçirir. Bundan sonra vücut ya virüsü temizler ya da kronik enfeksiyon geliştirmeye devam eder.
Kronik hepatit C enfeksiyonu, uzun süreli enfeksiyona işaret eder. Akut hepatit C enfeksiyonu (% 75 ila % 85) geçiren insanların çoğunluğu hastalığın kronik biçimini geliştirmeye devam etmektedir.
Arka resim kaynak: pixabay.com
Hepatit C Nasıl Teşhis Edilir?
Hepatit C enfeksiyonu birkaç kan testi ile teşhis edilir. Hepatit C antikor testi, virüsle savaşan antikorları (bağışıklık parçacıkları) kontrol eder. “Reaktif Olmayan” bir sonuç, virüse karşı antikorların saptanmadığı anlamına gelir. “Reaktif” bir sonuç, virüse karşı antikorların mevcut olduğu anlamına gelir, ancak test, enfeksiyonun mevcut mu yoksa geçmişte geçirilip geçirilmediğini göstermez. Hepatit C genetik materyalinin varlığını değerlendiren bir başka kan testi (HCV RNA testi) mevcuttur. Bu testin sonuçları, doktorların hepatit C enfeksiyonunun güncel olup olmadığını belirlemesine yardımcı olabilir. Ek bir kan testi, titre olarak bilinen vücuttaki virüs miktarını belirlemek için kullanılabilir.
Hepatit C enfeksiyonunu teşhis edildiğinde, doktor karaciğer hasarının derecesini değerlendirmek için daha fazla test isteyecektir. Karaciğer biyopsisi yapılabilir. Hepatit C virüsünün farklı tedavilere yanıt veren birkaç farklı türü vardır. Bu nedenle, doktor tedavi seyrinin belirlenmesine yardımcı olmak için hepatit C enfeksiyonunun genotip (ler) ini saptamak için bir test isteyecektir.
Hepatit C için kimler test yaptırmalıdır?
Eski uyuşturucu kullanıcıları
Kan veya vücut sıvılarına maruz kalan sağlık çalışanları
Kronik hepatit C ile enfekte cinsel partneri olan insanlar
Kanları bir makineden uzunca bir süre filtrelenen insanlar
HIV taşıyan insanlar
1945-1965 yılları arasında doğanlar
Hepatit C Komplikasyonları
Kronik hepatit C enfeksiyonu, ciddi komplikasyonları olan ve uzun süren bir hastalıktır. Akut hepatit C hastalığı olanların yaklaşık % 75 ila% 85’inde kronik hepatit C gelişimi devam etmektedir. Kronik hastalık grubundaki hastaların üçte ikisinden daha fazlası karaciğer hastalığına yakalanacaktır. % 20’ye kadar, 20-30 yıl içinde karaciğerin sirozu ya da skar oluşumu gelişir. Siroz karaciğer fonksiyonlarını etkiler ve kan karaciğer enzimlerinin yükselmesine neden olur. Kronik hepatit C hastalığına yakalanmış insanların % 5’i karaciğer kanseri veya siroz nedeniyle ölür. Kronik hepatit C enfeksiyonu, ABD’de karaciğer naklinin en yaygın nedenidir.
Hepatit C (Hep C) Tedavisi
Hepatit C tedavisi mevcuttur. Tedavinin seyri, enfeksiyonun akut veya kronik olup olmadığı, virüsün tipi (genotipi), vücuttaki virüsün miktarı (viral yük), karaciğer hasarının derecesi, önceki tedaviye yanıt ve sağlık durumuna bağlıdır. Hastanın Hepatit C tedavisi oldukça bireyselleştirilmiştir, bu nedenle bu alandaki uzmanlığı olan bir doktorun gözetiminde olması önemlidir. Tedavinin amacı sürekli virolojik yanıt elde etmektir, bu da tedaviden 6 ay sonra kanda tespit edilebilir virüs bulunmadığı anlamına gelir.
Hepatit C ve Karaciğer Nakli
Gelişmiş hepatit C ve ciddi karaciğer hasarına sahip bazı insanlar karaciğer nakli olurlar, ancak bu enfeksiyonu ortadan kaldırmaz. Transplantasyon sırasında aktif enfeksiyonu olan hastalar yeni karaciğerde hepatit C geliştireceklerdir. Bazen hastalar antiviral tedavide bulunsalar bile enfeksiyon tekrar eder. Sürekli virolojik sonuç elde edenlerde – tedaviden 6 ay sonra kanda herhangi bir virüs bulunmaz – yeni karaciğerde hepatit C enfeksiyonu gelişme riski çok düşüktür.
Hepatit C Tedavi Edilebilir mi?
Hepatit C enfeksiyonu ile enfekte olan insanların yaklaşık % 15-25’i virüsü kendiliğinden temizler. Bilim adamları halen bazı hastalarda hepatit C’nin neden ortadan kaybolduğunu belirlemeye çalışıyor ancak bazı kimselerde semptomlar gelişmeye devam ediyor. Akut ya da kronik hepatit C enfeksiyonu için herhangi bir tedavi yoktur, ancak devam eden virolojik yanıt en iyi şeydir. Hepatit C enfeksiyonu, virolojik yanıt elde edenlerde nadiren tekrarlanır.
Hepatit C Aşısı
Şu anda hepatit C için aşı yoktur. Virüse karşı bir aşı geliştirme yönündeki araştırmalar devam ediyor. Hepatit A ve hepatit B için aşılar mevcuttur.
Hepatit C ‘den Nasıl Korunurum?
Hepatit C kan yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur. Enfeksiyon riskini azaltmak için kişisel eşyaları (diş fırçaları ve tıraş bıçakları) başkalarıyla paylaşmamalıyız. Enjekte edilen ilaçları kullanmayın. Enjekte edilen ilaçları kullanırsanız, iğneleri ve ekipmanları asla başkaları ile paylaşmayın. Dövmelerin ve vücut delicilerinin kullanılması sizi riske sokabilir. Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanın. Sağlık çalışanları, iğne ve kan ile temas ederken önlem almalıdır. Risk faktörleriniz hakkında doktorunuzla konuşun ve hepatit C için önerilen tarama standartlarını izleyin.
Hepatit C ‘nin Bulamasını Önlemek
Hepatit C’niz varsa, diğer insanlara bulaşmasını önlemek için bu yaygın önlemler takip edilmelidir:
Kesilen yerleriniz, yaralarınız mutlaka bir bandajla sarın.
Kullanılmış bandajları, tamponları veya kanınızı içeren herhangi bir şeyi düzgün bir şekilde atın
Kanınızla temas eden nesneleri yıkayın.
Dökülmüş kanları çamaşır suyu ve su ile temizleyin.
Üzerinde kan olan kişisel eşyaları paylaşmayın
Meme uçlarınız çatlamış ve kanamışsa emzirmeyin.
Kan veya organları bağışında bulunmayın
