13. yüzyılda Anadolu’da yaşamış olan ve ilk divan şairlerimizden sayılan Hoca Dehhani hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler
XIII. yüzyılda Anadolu’da yaşamış ilk Divan şairlerindendir. Anadolu Selçuklularından III. Alaettin’in zamanında ve sarayında yaşamış bir Horasanlı şairdir.
XIII. yüzyıl Cengiz istilası önünde bir göç çağı olmuştu. Asya’dan Anadolu’ya, Doğu Roma İmparatorluğu sınırlarına göç eden Türkler arasında birçok derviş ve şair vardı. Dehhânî bunlardan birisi idi. Selçuk saraylarında büyük itibar gördü. Yazılı kaynaklara göre yirmi bin beyitlik bir “Selçuk Şehnamesi” yazmıştı. İran destanını yazan Tuşlu Firdevsî’ nin “Şehname” adlı eserine bir çeşit nazire olan bir eser de Fars diliyle kaleme alınmıştı. Çünkü Selçuk saraylarında günlük konuşma dili Türkçe olduğu halde, edebi eserler Farsça, bilim eserleri Arapça yazılırdı. Bununla beraber, henüz ele geçmeyen bu “Şehname“‘nin dışında, Hoca Dehhânî’nin, Oğuz Türkçesiyle yazılmış kırka yakın gazeli, çeşitli yazmalar incelenirken, meydana çıkarılmıştır. Dehhânî ile, İran edebiyatını taklit edip, aruz veznini kullanarak divan tarzında şiir yazmanın bizde de başladığını görüyoruz.
Dehhânî, şiirlerini din dışı konularda yazmıştır. En güzel eserlerinden şu iki beyti alıyoruz:
Bir kadehle bîzi sâkî gamdan âzâd eyledi
Şâd olsun gönlü ânun gönlümü şâd eyledi
Gözün sadefinden nece dür-dâne dökersin
Şol dîşi güher dudağı mercân ire umma
