Pers Savaşları ya da Yunan-Pers Savaşları olarak tarihe geçmiş olan savaşlar hakkında tarihi bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Pers Savaşları,
grek-pers savaşları olarak da bilinir, Perslerle Yunan devletleri arasında yaklaşık yüzyıl (İÖ y. 546-448) süren savaşlar. Savaşın en yoğun çarpışmaları İÖ 490-479 arasında, Perslerin Yunan anakarasını işgal için bölgeye düzenlediği iki sefer sırasında yaşanmıştır. Savaşın Yunan devletlerinin zaferiyle sonuçlanması, Yunan kültürünün ve politik yapılarının Pers İmparatorluğu’nun çöküşünden çok sonralara değin yaşamasını sağlamıştır.
Persler II. Kyros (hd İÖ 559-529) ve II. Kambyses’in (hd İÖ 529-522) hükümdarlıkları sırasında İndus Vadisinden Ege Denizine kadar uzanan bölgeyi egemenlikleri altına almışlar, Lidya kralı Kroisos’un (hd İÖ y. 560-546) yenilgisinden sonra da, Anadolu kıyılarındaki Yunan kent devletlerini birer birer ele geçirmişlerdi. İÖ 522’de tahta çıkan I. Dareios Pers İmparatorluğu’nun gücünü daha da pekiştirdikten sonra, İÖ 514’te Avrupa’yı işgal için hazırlıklara girişti. İskitlere karşı düzenlediği seferde Ukrayna’nın içlerine doğru ilerlediyse de bir süre sonra geri çekilmek zorunda kaldı ve Güney Trakya’da, Asya ile Avrupa sınırı yakınında orduları için sürekli bir üs kurmaya karar verdi.
Anadolu kıyılarındaki İon kent devletleri İÖ 499’da Pers yönetimine karşı ayaklandı.
Ayaklanma İÖ 493’e doğru bastırıldıysa da Dareios’un Yunan anakarasına düzenlemeyi düşündüğü saldırıyı ertelemesine yol açtı ve Yunan devletlerinin sonraki yıllarda Perslere karşı başlatacakları direniş için örnek oluşturdu. İÖ 491’de Dareios’un Eretria ve Atina’ya saldıracağı anlaşılınca, Atina ile Sparta, ortak düşmana karşı birleşmek üzere aralarındaki savaşa son verdiler. İÖ 490’da yapılan Marathon Savaşı‘nda Miltiades komutasındaki 10 bin kişilik Yunan ordusu, 15 bin kişilik güçlü Pers ordusu karşısında büyük bir zafer kazandı.
Persler Marathon yenilgisinden sonra ülkelerine döndülerse de 10 yıl sonra Dareios’un ardılı I. Kserkses’iıı (hd İÖ 486- 465) hükümdarlığı sırasında bölgeye yeni bir sefer düzenlediler. Bu saldırı karşısında bölgedeki 30 Yunan devleti arasında Sparta‘nın öncülüğünde bir ittifak kuruldu. Ordunun yönetimi Sparta’ya, donanmanın yönetimiyse Atina’ya verildi ve ittifakı yönetmek üzere her devletin tek oyla temsil edildiği bir meclis oluşturuldu. Persler M.Ö. Ağustos 480 ortalarında yapılan Thermopylai Çarpışması’nda Yunanlıları yenilgiye uğrattıktan sonra boşaltılmış olan Atina kentini ateşe verdiler.
Ama, Salamis Deniz Çarpışması’nda (İÖ Eylül 480) yenilgiye uğrayınca geri çekilmek zorunda kaldılar. Kşerkses o kış İran’a döndüyse de, ordusu İÖ 479 yazına değin Yunanistan’da kaldı. Persler, ordularının Plataia Çarpışması’nda, donanmalarının da Mykale’de yenilgiye uğramasından sonra ülkeyi terk ettiler. Bununla birlikte Yunanlılarla Persler arasındaki savaş bir 30 yıl daha sürdü. Atina’nın önderliğinde kurulan Delos Birliği Anadolu kıyılarındaki İon Kent devletlerini Pers egemenliğinden kurtarmak için bölgeye saldırılar düzenledi ve bazı başarılar kazandı. Sonunda İÖ 448’de Atina ve müttefikleri ile Pers kralı I. Artakserkses arasında imzalanan antlaşmayla savaş sona erdi.
