Piskopos nedir? piskopos kime denir? Piskopos ile ilgili genel ve ansiklopedik bilgilerin yer aldığı sayfamız.
piskopos (Yunanca episkopos: “gözeten”), bazı Hıristiyan kiliselerinde, birkaç cemaatten oluşan bir bölgenin başpapazı, üç kademeli kilise örgütlenmesinde en yüksek kademe.
Piskoposluk kademesinin kökenleri bilinmemekle birlikte, 2. yüzyılda Hıristiyanlığın başlıca merkezlerinde kurumlaşmış olduğu kesindir. Piskoposlar Hz. İsa‘nın Havarileri’nin ardılları sayılır ve ruhbanlık yetkilerinin kesintisiz biçimde onlardan kaynaklandığına inanılır.
2. yüzyılda, piskopos kilise ayinlerinin başlıca yöneticisiydi; ayrıca kilisenin mali işlerini yönetir, tartışmalı sorunları çözüme bağlardı. 4. yüzyılda Hıristiyanlığın devletçe tanınmasından sonra, piskoposlar kilise dışı yönetim işlerinde de sorumluluk almaya başladı. Piskoposların görevleri arttıkça ve cemaatler genişledikçe, bazı görevlerini papazlara aktarmaları kaçınılmaz oldu. Ama konfirmasyon ayinlerini yönetmek, papazları atamak ve öteki piskoposları kutsamak gibi yetkiler gene piskoposların elinde kaldı.
Ortaçağda kilisede sorumluluk dağılımı daha örgütlü bir biçim aldı ve bir kilise bürokrasisi doğdu. Piskopos adına davranan karmaşık bir alt görevliler hiyerarşisi gelişti. 16. yüzyılda Reform hareketi sırasında birçok Protestan kilisesi, bir ölçüde yozlaştığı, bir ölçüde de Yeni Ahit’te böyle bir kurum olmadığı gerekçesiyle piskoposluk kurumuna karşı çıktı. Günümüzde Katolik, Ortodoks, Anglikan, Eski Katolik ve İsveç Lutherci kiliselerinde piskoposluk temeline dayalı kilise örgütlenmesi geçerlidir. Katolik Kilisesi’nde tarihsel nedenlerle belirli bir ülke ya da bölgenin başlıca piskoposu sayılan din adamları primas unvanını taşır; ama bunların kendi bölgeleri dışında yargı yetkileri yoktur.
Hıristiyanların çoğu, kilisede episkopos’ un sözcük anlamına uygun bir “gözetim” görevinin gerekli olduğu görüşündedir; ama bu gözetimin işlevleri konusunda görüş ayrılıkları vardır. Katolik Kilisesi, Ortodoks piskoposların yetkilerinin Havariler’e dayandığını kabul etmekle birlikte Anglikan din adamlarının yetkilerini tanımaz. Anglikanlar ise piskoposluğu kilisenin varlığı için değil, yalnızca “esenliği” için zorunlu saydıklarından, hem öteki kiliselerin din adamlarının yetkilerini tanırlar, hem de Havarilerin ardıllığı kuramına karşı çıkan Protestan gruplarıyla yakın ilişkiyi sürdürürler.
