Tarihi ve doğal güzellikleri ile tüm dünyada tanınan bir şehrimiz olan izmir’e bağlı Selçuk ilçesinin tarihi hakkında bilgiler.
Bugün Selçuk ilçe merkezinin bulunduğu yerde çok eskiden «Aya Teologos» denilen bir şehir vardı. Bu kelime sonradan Türkçede Ayasuluğ (Ayasloğ) olmuştur. «Aya (Hagios) Theologos» Yunanca’da «Tanrı ile konuşan aziz» demektir. Şehre bu ad Havariler’den Aya İoannes’in (St. Jean’ın) burada gömülü bulunmasından dolayı verilmiştir.
Ortaçağ başlarında, burası önemli bir ticaret ve kültür merkeziydi. Efes şehri de daha önceden buradaydı. Kasabanın kurulduğu tepe M.Ö. VI. yüzyılda kıyıda bulunuyordu. Küçük Menderes nehrinin getirdiği lığlar kıyıyı doldurmaya başladı. Aradan geçen bunca zaman sonra da Selçuk merkezi denizden 9 kilometre kadar içeride kaldı.
M.Ö. 250 yılında Efes şehrî daha batıya, bugünkü harabelerin bulunduğu yere taşındıysa da, nehir denizi doldurmaya devam ettiğinden bu bir fayda sağlamadı. Zaten şehir de bir müddet sonra yıkılmaya yüz tuttu.
798’de Araplar Ayasuluğ yakınlarına kadar gelmişlerdi. Selçuklu Türkler’i Anadolu’yu ele geçirdikleri zaman bu arada Ayasuluğ’u da almışlardı. Şehir 1333’te Aydınoğulları’nın eline geçti. Türkler zamanında gelişen şehir, korsanların, adalıların, İzmir’deki Hıristiyanların baltalamalarına rağmen ticaret alanındaki önemini kaybetmedi. Bu arada Aydınoğlu Hızır Bey zamanında şehirde Venedik ve Cenova konsoloslukları kuruldu.
XIV. yüzyıl sonlarında Yıldırım Bayezit şehri ele geçirdi. Daha sonraları Timur da Ayasuluğ’a geldi, orada konakladı.
Ayasuluğ, ikinci defa olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun idaresine II. Murat zamanında girdi, onarıldı, genişletildi. Önceleri Aydın sancağına bağlı bir ilçeydi, daha sonraları İzmir’in gelişmesi, kıyıdaki Kuşadası’nın önem kazanması üzerine, önemini kaybetmeye başladı. XVII. yüzyılda buradan geçen Evliya Çelebi harabeler arasında gördüğü tarihi eserlerden, bu arada Aydınoğlu İsa Bey’e ait yazıtlı büyük bir cami bulunduğundan bahsetmiştir.
Bugün Selçuk’ta kale ile İsabey Camisi’n den başka daha birçok tarihi eser kalıntısı vardır. Yalnız, Selçuk’un asıl önemi 3 km. kadar ötedeki Efes harabelerinden ileri gelir. Ayrıca Selçuk ilçe merkezinde yer alan müzede de önemli tarihi eserler mevcudiyetini korumaktadır.
