Sürtünme nedir? Sürtünme kuvvetinin özellikleri ve sürtünme ile ilgili olarak genel bilgi ve tanımlamaların yer aldığı yazımız.
Sürtünme Nedir? (Kısaca)
Cisimlerin birbirleri üzerinde kaymalarını önlemeye çalışan bir kuvvettir. Sürtünmeyi cisimlerin yüzlerindeki pürüzler doğurur.
Göze en düzgün görülen cismin yüzeyinde bile küçük pürüzler, girinti-çıkıntılar vardır. En az pürüzlü olan cisimlerden biri buzdur, öyleyken, buz üstünde de sürtünme vardır; olmasaydı, buz yüzeyinde kaymaya başlayan bir kızağın hiç durmaması gerekirdi.
Yuvarlanma hareketine karşı koyan «yuvarlanma sürtünmesi» de vardır. Düz bir yüzey üzerine fırlatılan zıpzıpın bir süre ilerledikten sonra durması bundandır.
Devridaim makinesi
Mekanikte sürtünmenin çok önemli bir yeri vardır. Sürtünme kuvveti yüzünden birçok makinaların verimi azalır. Örneğin gemilerin, uçakların hızlarını azaltan, su ve hava sürtünmesidir. Sürtünme kuvveti olmasaydı, «devridaim makinası» yapılabilirdi. Sürtünme bu makinayı gülünç bir hayal durumuna düşürmüştür.
Sürtünme bazı yerlerde de faydalıdır. Örneğin, sürtünme olmasaydı arabaların hareket etmesi de, durması da, insanların yürümesi de mümkün olmazdı. Buz üzerinde sürtünme az olduğu için, otomobil ilerleyemez; lastik tekerlekler buz üzerinde kayar. Bu durumda sürtünmeyi artıracak cisimler, örneğin kömür tozu, kum kullanılır. Bu tanecikler buz yüzeyini pürüzlü hale getirdikleri için sürtünme kuvveti büyür, otomobil de hareket eder. Sürtünmesiz bir yüzey yapılabilse, üzerinde yürüyemezdik.
