Yunanistan’ın çalkantılı yaşadığı siyasi dönemler sonrası tekrardan NATO’ya dönüşü ile ilgili olaylar hakkında bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Yunanistan’ın NATO’ya Dönüşü Hakkında Bilgi
Yunanistan 1977 Haziranında NATO’ya müracaat ederek, ittifakın askeri kanadı ile tekrar bağ kurmak istediğini bildirmiş ve bunun için gösterdiği sebep de, Türkiye tehlikesi olmuştur. Yunanistan’ın teklifine göre, İzmir’deki NATO karargahına dönmeyecek, fakat kuzey Yunanistan’da Larissa’da, Yunan komutası altında ayrı bir NATO karargahı kurulacaktı. Ege Denizi’ndeki hava harekat sorumluluğu, yani hava kontrol sahası 1974’den önce olduğu gibi Yunanistan’a ait olacaktı.
NATO Başkomutanı Haig ile Yunan Genel Kurmay Başkanı Davos arasında yapılan müzakereler sonunda, 1978 Şubatında, aşağı yukarı Yunan görüşlerine uygun bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşma diğer NATO üyeleri tarafında kabul edilmekle beraber, Türkiye tarafından reddedildi. Yani Yunanistan’ın NATO’ya dönmesini Türkiye veto etti. Çünkü, Türkiye Ege hava kontrol sahası statüsünün 1974’den önceki şekline dönüştürülmesini kabul etmeyip, eski görüşünde olduğu gibi, kontrol sahasının Türkiye ile Yunanistan arasında bölüşülmesini istedi.
Türkiye ile Yunanistan Problemi
NATO Başkomutanı General Haig, Türk Genel Kurmayı ile yaptığı temaslardan sonra yeni bir anlaşma taslağı hazırladı. Mahiyeti açıklanmayan bu plan, Yunan basınında yapılan tenkitlerden anlaşıldığına göre, şu ana noktalara dayanıyordu: Yunanistan’ın doğu kıyılarında bulunan adaların hava sahasının kontrolü Yunanistan’a verilecek ve Ege’nin diğer kısımlarının hava sahasının kontrolü ise NATO komutanlığına verilecekti. Nihayet, Ege Denizi’nin, Yunanistan’ın savunması için hayati olan kısımları da NATO’nun özel koruması altına alınacaktı.
1979 Mayısında yapılan bu teklifler Yunanistan tarafından reddedildi. 1979 Haziranında NATO Başkomutanlığına General Rogers geldi. General Rogers, Rogers Planı adını alan yeni bir anlaşma taşlığı hazırladı ve taraflara verdi. Muhtevası açıklanmayan bu plan, tabiatıyla taraflar arasında yeniden müzakerelere konu oldu. Bununla beraber Rogers Planı ile, Türkiye Ege hava sahasının kuzey – güney istikametinde ortadan ikiye ayrılması isteğinden ve Yunanistan’da 1974 öncesi statünün tekrar ve aynen iddiasından vazgeçiyordu.
Nitekim Türk Genelkurmayı 22 Şubat 1980’de yaptığı bir açıklama ile 4 Ağustos 1974 tarihli ve 714 sayılı notanın kaldırıldığını bildirdi. Yani, Türkiye Ege hava sahasının ikiye bölünmüşlüğünü ortadan kaldırıyordu. Bu açıklamanın ertesi günü Yunanistan’da, kendisinin 13 Eylül 1974 tarihli ve 1157 sayılı notasını kaldırdığını açıkladı. Böylece Ege Denizi tekrar sivil hava trafiğine açılmış oldu.
Rogers Planı’nın her iki tarafça kabulü ve Türkiye’nin vetosunu geri çekmesi üzerine Yunanistan, 20 Ekim 1980 tarihinde NATO’nun askeri kanadına tekrar döndü.
