Top Oynamanın Çocuklara Faydaları, Çocuk Gelişime Etkileri

0
Advertisement

Çocukların en sevdiği oyunlardan top oynamanın çocukların gelişiminde, kontrol yeteneklerinde etkisi nedir? Çocuklarla top oynamak

Top Oynamanın Çocuklara Faydaları

Bir topu yakalamak ya da ayakla vurmak, size çok basit şeylermiş gibi görünebilir; ama küçük bir çocuk için, karmaşık işlerdir. Küçüğünüzü top oyunlarının tadına vardırabilmeniz için bazı öneriler.

Çocuğunuza verebileceğiniz en yalın, ama aynı zamanda da her türlü kullanıma uyum sağlayabilen oyuncaklardan biri, toptur. Topun yuvarlanışını, fırıl fırıl dönüşünü seyretmek, onu yerden nasıl alacağını, nasıl atacağını, ona nasıl eliyle ve ayağıyla vuracağını, nasıl yakalayacağını öğrenmek, ne kadar küçük olursa olsun, onu oyalayacaktır. Bu becerileri bir kez edinince de, önüne hemen içine katılacağı koskoca bir “düzenli oyunlar dünyası” açılmış olur. En basit yerde yuvarlama oyunundan, yakan top, voleybol, basketbol ve doğal olarak (!) futbola kadar pek çok top oyunundan, çocuklar gibi büyüklerin de ne kadar hoşlandıklarını bilmeyen kimse yoktur kuşkusuz.

Ama yalnızca oyun olmasının yanı sıra, topla oynamanın çocukların bir dizi beceri geliştirmesini sağladığını bilen anne-babaların sayısı aynı derecede çok değildir. Söz konusu becerilerin bazıları -topu tutmak ya da topa vurmak gibi- kendiliğinden görülür; ama, kurallara uymak ya da sırasını beklemek gibi öbürleri üstünde pek düşünmemiş olabilirsiniz. Oysa bunlardan hiçbiri, yeni yürümeye başlamış ya da okul öncesi çağındaki çocuğunuza “doğal olarak” gelen beceriler değildir. Bunları öğrenmesi gerekecektir; öğrenmek de “pratik yapmak” ister. Bazı becerileri çocuklar çok küçük yaşlarda kavrayabilir; bazılarını kavramalarıysa, çok daha güçtür. Hangi becerilerin önce geldiğini ya da hangi becerilerin en kolay öğrenildiğini bilmenizin yararı vardır; böylece çocuğunuzun bunlar üstünde alıştırma, “pratik” yapmasına yardım edebilirsiniz.

Anne-baba olarak, bebeklerin daha birkaç aylık oldukları sırada bile eşyaları “atmaya” yetenekli olduklarını -üstelik attıkları şeylerin bedelini cebinizden ödeyerek!- hemen öğrenirsiniz. Bebeğiniz kollarını açıp, iki yana sallarken, ellerini de açabilir ve tuttuğu ne varsa elinden yuvarlanır gider: Yiyecek, kaşık, vb. şeyleri yerden toplayıp temizlemekten bıkkınlık getirirsiniz.

Advertisement

ATMAK MI, DÜŞÜRMEK Mİ?

Başlangıçta elindekileri gerçekten “atmadığını” bilmeniz önemlidir; çünkü aslında yapmak istediği, zaman zaman buna inanmak zor olsa bile, atmak değildir. Başlangıçta, yaptığı hareket ile havada uçan bütün o nesneler arasındaki ilgiyi anlamayacaktır. Doğru dürüst “atmayı” öğrenmek, edindiği bütün öbür bedensel beceriler gibi (eşyaları kavramak ve bırakmak, kollarını arkaya öne hareket ettirmek, vb.), yalnızca yeteneklerini kullanmayı değil, aynı zamanda bu hareketleri birleştirip denetlemeyi de öğrenmesini gerektirir. Bir topu doğru olarak istediği yere atabilmek için, epey pratik yapması gerekir.

BECERİLERİ GELİŞTİRMEK

Çocuğunuz, bir şeyi almak için ileri uzanırken yere düşmeden, sağlam biçimde yerine oturmayı becerir becermez, bir topu döşemede ya da masanın üstünde size doğru yuvarlamayı da becerebilecektir. Kendine güvenli biçimde ayağa kalkıp yürüdüğü zaman da, topu, dengesini yitirmeden, kolunu omuzundan sallayarak, oldukça düzgün biçimde birkaç metre öteye atmayı başaracaktır. Dört yaşına geldiğinde ve biraz alıştırma yaparak, topu hem omuz üstünden, hem omuz altından atmayı becerebilmesi gerekir.

Yakalamaksa, çocuklar için çok daha güç bir beceridir. Aslında bazı büyükler de bu konuda çok iyi sayılmaz(l) iki elle birden yakalamak, tek elle yakalamaktan daha kolaydır ve çocuğunuz aşağı yukarı üç yaşına geldiğinde, büyükçe bir topu iki elle yakalamayı büyük bir olasılıkla becerebilecektir. Ama en azından beş yaşına gelmeden, yeterince rahat biçimde tutabilmesini beklemeyin. Ancak o zaman, topu arka arkaya birkaç kez zıplatabilmeyi ya da havaya atarak yere düşerken tutabilmeyi, öğrenecektir.

AYAKLA VURMAK

Aynı biçimde, çocuğunuz daha çok erken yaşta, ayağıyla güçlü bir biçimde vurabilir. Ama bu hareketleri kontrol etmeyi öğrenmesi, özellikle de ayakta yaptırırsanız, pek çok alıştırma yapmasını gerektirir. Bir şeye ayakta hareketsiz dururken ayakla vurmak, koşarken vurmaktan daha kolaydır; kendisi hareket etmeyen bir topa vurmak da daha kolaydır.

İki yaşındaki çocuğunuz koşmayı öğrenince, bir topa dengesini yitirmeden ayağıyla vurabilir. Büyük bir olasılıkla, topa doğru yürüyecek ya da koşacak, ama ayağıyla vurmak için, duracaktır. Bunu yapabildiği zaman, ona doğru yuvarlanan bir topa da ayağıyla vurmayı becerecektir. Ama, bir topa koşarak, durma gereğini duymadan ayağıyla vurabilmesi için, daha bir süre geçmesi gerekir: Belki de ancak dört yaşına doğru bunu becerebilecektir.

Çocuğunuzunun ayağıyla topa vurmasına, havaya atmasına ve yakalamasına yardım edebileceğiniz çok basit iki yöntem vardır. Bunların birincisi, birbirinden farklı nesneler kullanarak, onunla birlikte oynamanızdır. İkincisi, gelişmekte olan becerilerini kendi kendine denemesi ve alıştırma yapması için, ona değişik büyüklükte ve farklı malzemeden yapılmış toplar, vb. atıp-tutacak şeyler sağlamanızda.

Advertisement

Öğrenmenin oyunla olması gerekir; top oyunlarına başlangıçta siz de katılırsanız; çocuğunuz bu oyunları çok sevecektir. Onu düzgün biçimde atmaya, bütün dikkatini yoğunlaştırabileceği bir hedef belirleyerek, alıştırabilirsiniz: Bir köşeye, topu içine fırlatacağı bir kutu ya da başka bir kap yerleştirin. Bunu yapmakla ona sözcüğün tam anlamıyla bir “hedef” yaratmış olursunuz. Başlangıçta biraz “hile” yapıp kutuyu sağa sola hareket ettirerek topun içine düşmesine yardımcı olmanızın, dolayısıyla çocuğunuzu sevindirmenizin, hiçbir sakıncası yoktur.

Ev yaşamı oyuncakları
Çocuğunuzun becerilerini geliştirmek için, evdeki çeşitli basit şeylerden yararlanabilirsiniz.
• Buruşturularak top haline getirilmiş kâğıtlar.
•Yün yumaklar: paçavraya sarılı pamuktan yapılma toplar.
•Atıp yakalama oyunları için içi fasulye doldurulmuş torbalar.
•Kumaşla kaplanmış bir tuvalet kâğıdı rulosu.

“SAYI KAZANMA” BAŞARISI

Öğrenmenin ilk aşamalarında, başarı önemlidir; dolayısıyla onu bol bol övmeyi unutmayın. Hareketleri düzeldikçe, “sayı kazanması” için kutuyu gün geçtikçe daha az hareket ettirmeniz gerekeceğini göreceksiniz; oyunu güçleştirmek için kutuyu elinizde biraz yükseğe kaldırabilir ve biraz daha uzağa çekebilirsiniz.

Topu bir hedefe atma becerisini geliştirebileceği bir başka oyun, kutuları devirme oyunudur. Çocuklar bir şeyleri devirmeye bayılırlar. Bir köşeye yanyana birkaç boş konserve kutusu ya da plastik kutu yerleştirip, topunu atarak bunları devirmesini isteyebilirsiniz. Topu düzgün atmakta güçlük çekiyorsa, arkasında durup, topu onunla birlikte tutarak fırlatmayı deneyin: Böylece doğru hareketleri kavramasını sağlayabilirsiniz. En basit atma oyunlarından biri de, doğal olarak topunu size atmasını söylemenizdir; attığı topu siz de yavaşça ona atar ve tutmasını isterseniz, bir çırpıda tutma becerisini geliştirmesine de yardımcı olursunuz.

Atılanları Yakalama Becerisi

Yalnız unutmayın, küçük çocuklar için, yakalamak çok güç bir iştir. Çocuğunuzun her iki elini kullanabildiği oyunlardan işe başlamanız gerekir. Kollarının uzanabileceği uzaklıkta durun ve kollarını uzattığı zaman, topu, ellerine oturacak biçimde yavaşça atın.

Uzaktan atılan şeyleri yakalaması, çok daha güç olacak ve büyük bir olasılıkla, başlangıçta yardım gerekecektir. Arkasında durup, ellerinizle ellerini iki yana açık ve biraz yukarıda tutun. Sonra bir başkasına -oyuna babasının da katılması hepiniz için en iyisidir- topu onun ellerine doğru atmasını söyleyin. Bu yolla, onun topu yakalamasını sağlarsınız. Yakaladığında da, bu işi başardığı için onu bol bol övmeyi unutmayın.

Hareketleri düzenlileştikçe, yardımınızı yavaş yavaş azaltın. Sözgelimi, ellerini kullanmaya başlamaya alıştırmak için, ellerini önüne uzattırıp, topun atılmasını bekletin. Çocukların, büyük ölçüde büyüklerin yaptığı şeyleri taklit ederek öğrendiklerini aklınızdan çıkarmayın ve karşısında durup, onun topu size atmasını beklerken, ellerinizi tıpkı onun yapmasını istediğiniz biçimde tutmaya dikkat edin.

Çocuğunuz topa ayakla vurarak oynamaya ilk çalıştığı sıralarda, dengesini yitirmeden vurmayı gerçekten çok güç bulacaktır. Vurduğu sırada bir elini tutarak ya da tutunacağı ya da dayanacağı bir iskemle vererek, ona yardım edebilirsiniz.

Başarmasına yardımcı olmanız, son derece önemlidir; bunu yapmanın yollarından biri de, yürüdüğü sırada, önüne bir top yuvarlamaktır. Bu durumda, topa ayağıyla vurarak yolunun üstünden uzaklaştırmaktan kendini alamaz; başardığı her sefer, onu alkışlayıp “aferin” deyin.

Dengesini yitirmeden ayağıyla güvenli biçimde kendiliğinden vurabildiği zaman da, karşısında bir kale hazırlayın -bunun için iki taş yeterlidir- ki, topu istediği yere göndermeyi becerebilsin. Başlangıçta, kaleyi elden geldiğince geniş tutmanız, kendisine güvenini artıracaktır.

Advertisement

DİKKAT!

Bedensel beceriler, oldukça pratik yapmayı gerektirir. Çocuğunuzdan kısa sürede çok şey beklemeyin ve bazı temel kuralları akıldan çıkarmamaya çalışın.
•Çocuğunuzun yeni becerileri ilk öğrenmesi sırasında, başarı duygusu hissetmesi çok önemlidir. Yaşına uygun toplar seçin ve doğru yaptığı her şeyi bol bol övün.
• Küçük çocuklar dikkatlerini ancak kısa sürelerle yoğunlaştırabilirler. Bıktığı zaman yeni bir oyuna geçin.
•Topu atarken ya da ayakla topa vururken, bırakın çocuğunuz hangi elini ya da ayağını kullanmak istiyorsa, onu kullansın.
• Belirli bir yaşa geldiği halde belirli bir beceriyi edinememişse, kaygılanmayın: Belki de daha çok pratik yapması gerekiyordun
• Futbol gibi bazı oyunların yalnızca erkeklere özgü olduğunu düşünmeyin. Kızlar da ayakla topa vurmaktan, erkek çocuklar kadar zevk alırlar.

İPE BAĞLI BİR TOP

Çocuklar için en güç şey, koşarken topa ayakla vurmaktır. Buna yardım etmek için, ipe bağlanmış bir top ya da başka bir yumuşak cisimle oynatmayı deneyebilirsiniz: Topu, ipini çekerek hareket halinde tutarsanız, çocuğunuz ona ayağıyla vurmaya çalışırken peşinden koşmak zorunda kalacaktır. Bu yöntem ayrıca, sizi durmadan topun peşinden koşturup durmaktan da kurtaracaktır.


Leave A Reply