Hipofiz bezinin yumurtalıklar ve üreme devri üzerinde etkisi nedir? Hipofiz hormonları ve görevleri hakkında bilgi.
Yumurtalıkların Hipofiz Tarafından Denetlenmesi
Yumurtalıklarda yumurtanın oluşması, bırakılması, corpus-luteumun meydana gelmesi, hormon salgılanması ve bunlara bağlı olarak da uterusun gelişmesi kendiliğinden olmaz.
Üreme devri, beynin “Hypothalamus” (Hipotalamus) bölgesi ve bu bölgede bulunan “hipofiz ” bezi tarafından denetlenir.
Hypothalamus RF denilen “salgılama faktörleri” oluşturur. RF’ler kan aracılığı ile hipofiz bezine ulaşarak hipofizin ovaryum ve uterusu değiştiren hormonlar salgılamasına neden olur.
Hipotalamusun uyarısıyla salgılanan hipofiz hormonları .
1— FSH (Folikül uyarıcı hormon = FUH)
2— LH (Liitein hormon)
3— LTH (Liitein meydana getirici hormon) dır.
Bunlardan FSH folikUlü uyarır. FSH’ın etkisiyle folikülde mayozla yeni bir yumurta oluşurken östrogen hormonu da salgılanır, östrogenin dölyatağını geliştirdiğini öğrenmiştiniz. Östrogen salgılanmasını FSH uyardığına göre dölyatağının gelişmesine neden olan esas faktörün hipofiz ile onu yöneten hipatalamus olduğunu söyleyebiliriz.
LH, folikül ve yumurtanın iyi bir şekilde gelişmesini sağlarken, östrogen miktarını da arttırır. Lütein hormonun yoğunluğu en üst düzeye ulaştığında, folikül yırtılır ve yumurta dışarı çıkar (ovulasyon). Ovulasyondan sonra FSH ile birlikte corpus-luteumun gelişmesini sağlar. Ancak progesteron salgılamasını sağlayamaz.
LTH ise, ovulasyon sonrası folikülden oluşan Corpus-luteumu uyararak östrogen ile progesteron salgılamasına neden olur.
Eğer yumurta döllenir ve uterusun duvarına yerleşirse, kandaki LTH düzeyi yüksek kalır. Corpus-luteum da, doğuma kadar östrogen ve çokça progesteron salgılar.
Döllenme olmamışsa (uterus duvarına döllenmemiş yumurta yerleşmişse), hypotalamus RF salgılamayı durdurur. Hipofiz de uyarılmayınca corpus-luteumu etkileyen LTH’ı salgılamaz. Bu yüzden corpus-luteum parçalanır. Corpus-luteumdan östrogen ve progesteron salgılanmadığından uterus duvarına kan gelmez ve menstrüasyon başlar.
