Hadis nedir sünnet nedir? Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’i anlamamız için birer araç olan hadis ve sünnet ile ilgili kısa açıklama ve tanımlamalar.
Dilcilere göre Sünnet: İyi veya kötü ayırt etmeksizin herhangi bir yol anlamına geldiği gibi, hal ve adet manasını da ifade etmektedir. Fıkıh ilminde ise Sünnet: Resulullah’ın, Kur’ân’dan başka buyurdukları sözler, yaptıkları fiilleri ve sükût ile karşıladıkları şeylerdir. Efendimizin sünneti Kavlî (sözlü), Fiili ve Takriri olarak sınıflandırılmaktadır
Kavlî Sünnet: Peygamberimizin buyurdukları hadisleridir. Bu sünnete hadis denildiği gibi, “haber” ya da “eser” de denilmiştir.
Fiili sünnet: Allah’ın elçisinin fiil ve hareketlerini kapsamaktadır. Ancak bu fiillerinden yemek, içmek, uyumak gibi tabii olanları sadece bu işlerin mubah olduğunu göstermektedir. Uykuda iken vâki olan şeylerle, efendimizin zatına mahsus olan işler “âdet-i seniyye” sayılmakta olup, dinî hükümler için kaynak gösterilen fiili sünnetten ayrı görülmüştür.
Hadis-i Şerifler; O’nu rivayet edene ve hadisin içeriğine, metninin doğruluğuna, nakildeki geliş şekline göre kendi aralarında belli tasnife tabi tutulmuşlardır. Bu sınıflandırmaya göre hadisler başlıca üç çeşitten oluşmaktadır. Bunlar sırasıyla:
Sahih hadis:
Doğruluk açısından gerekli bütün şartları (akla uygunluk, Kurana uygunluk, islam’ın ruhuna uygunluk, fıtrat ve tabiata uygunluk, tarihe uygunluk) taşıdığı tespit edilen hadislerdir. Bu hadislere iman, ibadet ve genel dini konularda başvurulur.
Hasen hadîs:
Yazılışında kusur bulunan; Sahih hadis ile Zayıf hadis arasında olan, sahih hadise daha yakın hadislerdir. Sahih ve Hasen sayılan hadislerin taşıdığı şartlar; Akla, Kur’ân-ı Kerim’e, genel anlamda islâm’ın ruhuna, fıtrata ve tabiata, tarihe aykırılık teşkil etmeyecek olan hadislerdir.
Zayıf hadîs:
Senedinde ve metninde bir kusur bulunan hadisler kastedilmiştir. Bu hadislerle amel edilmez yani dini bir nas olarak dikkate alınmaz.
Uydurulmuş sözlere ise; Mevzu hadisler denilmektedir.
