SSCB neden dağılmıştır? SSCB’nin dağılmasının nedenleri, dağıldıktan sonra ortaya çıkan devletler, dağılmasının sonuçları ve Türkiye’ye etkileri.
SSCB’nin Dağılmasının Nedenleri ve Sonuçları
SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği)nin Dağılması
Rusya’da 1917 yılında çarlık rejiminin yıkılmasıyla kurulan yeni rejim, devletin adını Sovyet Rusya olarak belirlemiştir. Yayılmacı bir politika izleyen Sovyet Rusya kısa süre içinde başta Kafkas Cumhuriyetleri olmak üzere eski Çarlık Rusyası’nda yer alan bölgelerde komünist rejimin yerleşmesini sağladı.
II. Dünya Savaşı’ndan güçlenerek çıkan Sovyetler Birliği, komünist rejimini Doğu Avrupa ve Balkanlar’a yayarak bu bölgelerdeki devletleri “Uydu devlet” haline getirdi.
Soğuk savaş dönemi sürecinde Doğu Bloku’nun önderi olarak her alanda ABD ile yarışan Sovyetler Birliği, ilerleyen süreçte ekonomik ve siyasal yönden yıprandı. 1985 yılında iktidara gelen Mihail Gorbaçov, ekonomik ve siyasal alanda reformlar yaparak kötü gidişi önlemek istedi.
Halkın yönetimde etkisinin artırılması yönündeki reform hareketleri 1989’da önce uydu devletlerde, ardından birlik içindeki cumhuriyetlerde ihtilallerin çıkmasına neden oldu. Çekoslavakya, Macaristan, Polonya, Bulgaristan, Romanya ve Yugoslavya’da komünist rejimin yerine demokratik yönetimler kuruldu. Doğu Almanya, Batı Almanya ile birleşti.
1989 yılında Sovyetler Birliği’ni oluşturan cumhuriyetlerde de bağımsızlık hareketleri başladı. 18 Ağustos 1991’de Gorbaçov’a karşı düzenlenen darbe girişimi üzerine birliğe üye cumhuriyetler bağımsızlıklarını ilan ettiler.
SSCB’nin 1991 Yılında Dağılmasından Sonra Ortaya Çıkan Devletler
♦ Azerbaycan
♦ Belarus (Beyaz Rusya)
♦ Ermenistan
♦ Moldova
♦ Estonya
♦ Gürcistan
♦ Kazakistan
♦ Özbekistan
♦ Kırgızistan
♦ Letonya
♦ Litvanya
♦ Rusya
♦ Tacikistan
♦ Türkmenistan
♦ Ukrayna
SSCB’nin Dağılmasının Sonuçları
- II. Dünya Savaşı’ndan sonra soğuk savaş dönemiyle başlayan iki kutuplu dünya düzeni sona erdi.
- ABD tek süper güç olarak kaldı ve dünya politikasındaki etkinliğini artırdı.
- II. Dünya Savaşı’ndan sonra doğu ve batı olarak ikiye ayrılan Almanya yeniden birleşti.
- Komünizm tehlikesinden kurtulan Avrupa devletlerinde güçlü bir Avrupa Birliği kurma düşüncesi güçlendi.
- Varşova Paktı‘nın ortadan kalkması ve yeni bağımsız devletlerin ortaya çıkması Nato’nun genişlemesine yol açtı.
- Soğuk savaş sonrası yumuşama döneminde NATO, dünyada barış ve güvenliği sağlama görevini üstlendi.
SSCB’nin Dağılmasının Türkiye Üzerindeki Etkileri
- Türkiye’nin toprak bütünlüğüne yönelik önemli bir tehdit sona erdi.
- Türkiye’nin, bağımsızlığını kazanan Türk cumhuriyetleriyle siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkileri hızlandı.
